Spomenici baštine iz Oradje
European Best Destinations, dobro poznata platforma za promovisanje turizma, uvrstila je Oradju u vrh savršenih destinacija za gradski odmor, nazivajući ovaj grad centrom Art Nuvoa Evrope. Prostom šetnjom gradom otkrićete važne građevine, neke od njih izgrađene u 16. veku.
Daniel Onea, 25.05.2022, 22:31
Vekovima je grad Oradja bio važna referentna tačka za ovu zonu, kao najvažniji kulturni i trgovački centar. U srednjem veku je u gradskoj tvrđavi postojala astronomska opservatorija, a astronomi koji su tamo radili koristili su meridijan Oradje kao nulti meridijan. Grad se prvi put pominje u dokumentima 1113. godine, a tvrđava 1241. godine.
Jonuc Čorba, zamenik direktora Muzeja Grada Oradje, govori nam o bogatoj i raznovrsnoj istoriji od skoro hiljadu godina: Tokom svog postojanja, naš grad je bio odbrambeni grad, ali i episkopsko sedište, verski centar, od samog početka svog postojanja. U okviru grada je postojao kapitol i Rimokatolička episkopija Oradje. Zatim je tvrđava Oradje bila mesto večnog počivališta krunisanim glavama, ali nažalost nije to ostala zauvek. Tokom istorije u tvrđavi Oradje sahranjeni su brojni kraljevi i kraljice. Na našu žalost, njihovi grobovi se više ovde ne nalaze, uključujući i Ladislava I, čije ime se vezuje za osnivanje tvrđave. Nakon smrti bio je proglašen svecem. Zatim, Andrija II, kralj Ugarske, Ladislav IV Kumanski, Sigizmund Luksemburški, kralj Ugarske, car Rimsko-germanskog carstva, njegova žena Kraljiva Marija, Kraljica Beatriks, supruga Šarla Roberta Anžujskog, čak i ćerka vladara Muntenije Nikolaja Aleksandrua, sv su oni bili sahranjeni u tvrđavi Oradje“.
U centru grada možete videti građevine, neke od njih sagrađene još u 16. veku. U Oradji postoji i niz baroknih spomenika, od kojih je najreprezantativnija Barkona Palata. S druge strane, područje istorijskog centra odlikuje bogata arhitektura u stilu Art Nuvo, zgrade izuzetne lepote, među kojima su Državno Pozorište, Gradska Kuća, palate Apolo, Stern, Pojnar, Moskovic. Ordja je od 2012. godine uključena u evropsku mrežu Art Nuvo, uz druge gradove sa građevinama baštine kao što su Beč, Budimpešta, Barselona. Od prošle godine postoji i muzej posvećen stilu Art Nuvo, što je prvi ovakav muzej u Rumuniji. Reč je o baštini art nuvo i remek delu u stilu geometrijske secesije Jožefa i Lasla Vagoa, kaže Anđela Lupša, izvršna direktorka Fondacije za zaštitu istorijskih spomenika Bihor-Oradja Heritage.
Oni su bili veoma poznati početkom veka po svemu što su predlagali i gradili. Nakon opsežnog procesa restauracije, u periodu 2018-2020. godina, Kuća Darvaš-La Roš je otvorila svoja vrata u godini pandemije uz poseban aranžman. Govorimo o potpunoj restauraciji ukrrasa kuće, fasadne keramike, brava, svih elemenata art nuvoa specifične baštine. Unutra nalazimo prostorije koje su vraćene na prethodnu funkciju, za koje možemo reći da su jedinstveno raspoređene, predstavljaju putovanje kroz vreme“.
Posetilac prolazi kroz dnevnu sobu i otkriva, na primer, starinski bife, lepo ukrašen i urađen do najmanjeg detalja u stilu epohe, nastavlja Anđela Lupša: Putovanje se nastavlja do najmanjeg dela bifea, kao što su fioke, gde ćete pronaći poseban pribor za jelo za određenu vrstu hrane ili starinski čajnik. Naravno, šetnja posetioca kroz ove prostorije na spratu nastavlja se sa salonom za gospodu, gde otkrivamo njihovu strast prema duvanu ili druge predmete koje su koristili tadašnja gospoda. U damskom salonu mogu se videti bočice parfema i drugi predmeti koji su se koristili početkom veka da bi se pokazao status u društvu. Govormo o prostoru koje te nosi kroz vreme i povezuje te sa svim onim što se dešavalo u društvu 1910. godine. Kako je Oradja već imala brojne palate u stilu art nuvoa i društvo se usuđivalo da prikaže i sprovede određene aktivnosti koje su bile potpuno nove za to vreme“.
U ovom muzeju ćete takođe naći posebno mesto posvećeno vlasnicima Jevrejima koji su bili deportovani i ubijeni u Aušvicu. Anđela Lupša, izvršna direktorka Fondacije za zaštitu istorijskih spomenika Bihor-Oradja Heritage: Reč je o spavaćoj sobi koja nije u stilu art nuvo, ali koja je, pripadajući vlasnicima tih vremena, očuvana u sećanju onih koji se nikada nisu vratili. Reč je o vlasnicima i kreditorima tog vremena, izuzetnog finansijskog potencijala, kao što je to bio Imre Darvaš, Jevrej neolog, koji je želeo da ova kuća ima dva ulična fronta i da se sa terase vidi neološka sinagoga kojoj je pripadao. Poseta ovoj kući te dakle poziva da posetiš još jedan spomenik koji Oradja Heritage, jer smo tako poznati na internetu, preporučuje za posetu, kao još jedan deo gradske baštine“.
Na kraju, dobre vesti za turiste. Uprava grada treću godinu za redom dočekuje turiste sa nizom pogodnosti i besplatnih stvari, u akciji pod nazivom Oradja, s ljubalju“, koja traje do 31. decembra 2022. godine. Kroz ovu akciju, turisti koji se smeste u jednoj od smeštajnih jedinica u gradu, s najmanje dva uzastopna noćenja, i ove godine će moći da uživaju u pogodnostima. Ove pogodnosti uključuju besplatan pristup svim odsecima muzeja koji pripadaju Muzeju Sela Oradja Kriš i svim turističkim objektivima kojima upravlja Oradja Heritage, besplatan javni prevoz 24 sata i atraktivni popusti u partnerskim kafićima i restoranima u Oradji. Registracija turista, generisanje besplatnih kodova i komunikacija između partnera kampanje vrši se preko internet stranice www.oradealifenouveau.ro.
