Invazivne biljke, identifikovane u Rumuniji (31.12.2021)
Invazivne biljke, identifikovane u Rumuniji
România Internațional, 31.12.2021, 18:20
Poslednjih godina, invazivne inostrane vrste biljaka postale su sve veći problem na globalnom nivou. Pored intenziviranja ljudskih aktivnosti, klimatske promene dodatno doprinose njihovom prodoru i razvoju na nove teritorije, stvarajući ekološke neravnoteže. Čini se da je situacija prilično ozbiljna, s obzirom na to da su Evropski parlament i Savet EU smatrali da je neophodno izraditi Pravilnik za sprečavanje i upravljanje unošenjem i širenjem ovih vrsta. Dokument pokazuje da pojava stranih vrsta, bilo životinja, biljaka, gljiva ili mikroorganizama, u novim sredinama nije uvek razlog za zabrinutost. Međutim, značajna podgrupa inostranih vrsta može postati invazivna, sa ozbiljnim štetnim efektima na biodiverzitet i povezane usluge ekosistema, kao i druge društvene i ekonomske efekte koje treba sprečiti. Oko 12.000 vrsta prisutnih u životnoj sredini u EU i drugim evropskim zemljama su alogene, od kojih se oko 10 do 15% procenjuje da je invazivno. Pretnja biodiverzitetu i srodnim uslugama ekosistema prima različite oblike, uključujući ozbiljne negativne efekte na autohtone vrste i na strukturu i funkcionisanje ekosistema menjanjem staništa, grabežljivosti i konkurencije među vrstama. Takođe, prenošenjem bolesti, zamenom autohtonih vrsta na značajnom delu područja širenja i genetskim efektima izazvanim hibridizacijom. Štaviše, invazivne inostrane vrste takođe mogu imati značajan štetan uticaj na zdravlje ljudi i ekonomiju. Samo živi primerci i delovi koji se mogu reproducirati predstavljaju pretnju i stoga samo njih treba ograničiti, kažu evropski stručnjaci. Slična situacija je i u Rumuniji, gde je ekološka fondacija Konzervacija Karpata identifikovala na jugoistoku planine Fagaraš, duž nekih dolina sa tekućim vodama, šest invazivnih inostranih biljnih vrsta i radi na njihovom eliminisanju. Evo šta kaže biolog Oliviu Pop:
Ove invazivne biljke, u stvari invazivne inostrane biljke, javljaju se u prirodnim staništima koja su degradirana ili napuštena, kao što su polja, napuštene livade ili područja na kojima je otpad odložen. Vremenom, dovode do iskorenjivanja autohtonih biljnih vrsta koje su karakteristične za ovo područje, odnosno opadanja biodiverziteta. Ove invazivne biljke postepeno eliminišu vredne vrste, retke zaštićene biljke, ili dobre hranjive biljke. Klimatske promene koje su sve češće u poslednje vreme, takođe doprinose instalaciji i razvoju ovih vrsta koje, kao što sam naziv kaže, nisu karakteristične za ovo područje. Donete su iz drugih krajeva, ili izbegle iz domaćih bašti, ili su slučajno unete greškom čoveka.“
Fondacija se kroz svoj rad bavi zaštitom prirode, obnavljanjem područja koja su u prošlosti bila pogođena neprikladnom sečom i uspostavljanjem ravnoteže u prirodi. U tom smislu, sprovedena je naučna studija koju je koordinirao Oliviu Pop, na osnovu standardizovane metodologije, duž glavnih dolina i njihovih pritoka u južnom delu planine Fagaraš. Koristeći rezultate studije, Konzervacija Karpata je izradila akcioni plan, na osnovu kojeg je ovog leta, zajedno sa zaposlenima i rumunskim i stranim volonterima, organizovala akcije za eliminaciju invazivnih inostranih biljnih vrsta. Korišćena su samo ekološki prihvatljiva, prirodna sredstva (košenje, čupanje ili sečenje). Aktivnost će se nastaviti tokom nekoliko godina, sve dok se širenje ovih vrsta duž rečnih dolina u projektnom području ne ograniči za najmanje 50%.
Trenutno imamo projekat obnove prirodnih staništa koji se odnosi i na obnavljanje staništa u priobalnim područjima, odnosno onih duž reka, koje su najviše pogođene antropogenim uticajem, ali i obnavljanja šuma i gorskog šiblja. Osim sadnje/ponovne sadnje karakterističnih vrsta u ovim priobalnim područjima uz rečne doline, pokušavamo da na pojedinim mestima eliminišemo ove invazivne biljne vrste. Prvo smo izvršili inventarizaciju na 165 km rečnih dolina, a zatim smo uspeli, polako, sa našim zaposlenima i volonterima, da eliminišemo neke od ovih vrsta sa ovih priobalnih staništa, na oko 37 km. A sada pokušavamo da pratimo šta se dešava, kako se ove vrste ponovo pojavljuju dok mi, istovremeno, radimo na obnavljanju ovih staništa, presađivanjem anina, vrba, karakterističnih vrsta drveća za te oblasti.
On takođe ističe i da neke invazivne inostrane vrste imaju cvet i mogu se smatrati lepim, sa ukrasne tačke gledišta, ali sa ekološke ostaju štetne. O ovoj temi, koja je do sada premalo dotaknuta, biće sve više reči u narednim godinama, a akcije poput onih koje preduzima Konzervacija Karpata biće sve češće na nacionalnom i evropskom nivou, procenjuje rumunska ekološka fondacija.
