Slušajte ovde RRI!

Slušajte Radio Romania International uživo

Iz istorije ženskog novinarstva u Rumuniji

I u Rumuniji se emancipacija žena i feminizam javljaju u drugoj polovini 19. veka, a borba za sticanje prava se vodi i preko štampe.

Librai della vecchia Bucarest: Leon Alcalay
Librai della vecchia Bucarest: Leon Alcalay

и , 29.04.2024, 19:58

Ženska emancipacija i feminizam javljaju se u drugoj polovini 19. veka, a borba za prava se vodi i preko štampe. Prava i slobode pojedinca, proklamovane još od 18. veka, stavljaju u središte promovisanje jednakosti, van bilo kakvih kriterijuma vere, rase, etničke pripadnosti, pola. Emancipacija žena bila je tema koja je privlačila sve više sledbenika počev od druge polovine 19. veka, a socijalizam i feminizam su imali za cilj da najviše vode kampanju za ženska prava u modernom društvu. Najviše napora uloženo je za prava žena na platu i politička prava, pravo glasa koje su dobile u 20. veku, a štampa je takođe vodila kampanju za davanje jednakih prava ženama, što je jedno od najmoćnijih sredstava putem kojih su ostvareni ciljevi feminističkog pokreta.

I u Rumuniji se emancipacija žena i feminizam javljaju u drugoj polovini 19. veka, a borba za sticanje prava se vodi i preko štampe. U svim publikacijama po pravilu su se pojavljivali članci različitih veličina i na različite teme od interesa za žene. Časopisi koji su preuzeli ulogu ženske emancipacije počeli su da imaju stalnu publiku, među onima koji su se posvetili projektu ženske emancipacije bio je časopis „Žena”.

Časopisi sa rečju „žena“ u naslovu pojavljivali su se počev od 1868. godine, „Žena. Nepolitički časopis“ kao prvi. Drugi časopisi kao što su „Rumunka“, „Seoska žena“, „Žena i dom“, „Pravoslavka“, „Elegantna žena“, „Dambovičanka“, „Radnica“ izlazili su kraće ili duže i od samog naslova moglo bi se naslutiti njihov profil. Najduži period pojavljivanja ženskog časopisa bio je između 1946. i 1989. godine, pod naslovom „Žena“, koji se pojavljuje i danas.

Ženske časopise nisu pisale samo žene, kako bi se moglo pomisliti. Moglo bi se reći da su žene, naprotiv, kasnije ušle u svet novinarstva koje je branilo njihova prava. Jedna od njih je bila socijaldemokrata Elena Guđijan. Godine 2000, kada ju je intervjuisao Centar za usmenu istoriju rumunske radiodifuzije, Guđijan se prisetila da je sa 19 godina, 1944. godine, kada se pridružila Socijaldemokratskoj partiji, njena karijera pratila krugove radničke klase kojima je pristupila i odakle je bila inspirisana u tekstovima koje je objavljivala u časopisu za koji je radila.

 „U partijskim organizacijama bilo je mnogo žena iz fabrika. Bili su iz APAKA, sa uglavnom ženskim osobljem, bila je to fabrika odeće. Bile su iz Fabrike slatkiša Angelesku, u ulici Šosjaua Viilor. Bile su iz fabrike Flora, fabrike konzervi, takođe na Šosjaua Viilor, iz Fabrike lekova i iz Fabrike cigareta. Tamo gde su zaposlene bile uglavnom žene, mi smo imali organizacije i sastanke sa njima smo održavali tamo, na radnom mestu. Sastajala sam se sa ženama, razgovarala sam sa ženama osim što sam bila novinarka, odnosno beležila sam o čemu se tamo razgovaralo za časopis ženske organizacije, koji se zvao Radnica“.

Časopis rumunske socijaldemokratije „Radnica“ pokušao je da se veoma uključi u probleme radnica. Elena Guđijan prisetila se prvih brojeva časopisa i njegovog oživljavanja nakon rata:

„Pod ovim imenom časopis je poznat od 1930. godine, kada se pojavio iscrtan na škrabaču, kao mali plakat, od 2-3 stranice, a ugasio se nestankom istorijskih, demokratskih partija, 1938. godine. Ponovo počinje da se objavljuje pod istim nazivom 1946. godine, sada kao časopis. Na 32 stranice, isprva samo crno-belo, zatim se pojavila crvena boja, pa kombinacije crvene i crne ili crvene i plave, u zavisnosti od toga koje smo mastilo mogli da nađemo u tom trenutku.“

Elena Guđijan je radila na terenu i bukvalno bila zaljubljena u svoj posao.

„Ja, kao najmlađi član tima, trčala sam koliko sam mogla sa reporterskim fotografom da slikam, da izveštavam i prikupljam podatke. Kao mlađa, stalno sam trčala unaokolo, uključujući i pres-službe dotad osnovanih poslanstava ili ambasada u Bukureštu, gde sam dobijala fotografije i članke o socijaldemokratskim ženama iz njihovih zemalja”.

Posle 1945. godine, na kraju Drugog svetskog rata, sve se moralo obnavljati, a posebno mir. A Elena Guđijan i njene kolege su učestvovale u opštim naporima.

„Žene su nas zanimale iz više razloga. Posle rata, mnoge žene su se iznenada našle na čelu porodica, sa decom za podizanje, bilo da su im muževi poginuli na frontu, ili su se vratili sa fronta nesposobni za rad. A onda su se žene osećale obaveznim da nađu nešto da rade. Velika većina njih bila je nepismena. A naša velika briga je bila da im priteknemo u pomoć organizovanjem nekih kurseva opismenjavanja. Hteli smo da ih naučimo da čitaju i pišu, bar da čitaju platni spisak, ako ne i više. Ali, postepeno su neke od njih zavolele, počele su da čitaju i snašle se.“

Od 1945. do 1948. godine, časopis „Radnica“ je sledio svoju misiju, nastavljajući kampanju za velike principe jednakosti. Pošto je posle 1948. godine, uvođenjem komunističkog režima, časopis promenio naziv u „Žena“, počelo je jedno novo poglavlje, ono o propagandnoj štampi u represivnom režimu.

Raskid Sekuritatee i KGB-a
Stranice istorije понедељак, 28 октобар 2024

Raskid Sekuritatee i KGB-a

Najstrašnija institucija rumunske komunističke države bila je Sekuritatea, stvorena po uzoru na NKVD, kasnije KGB. Struktura sa dvostrukom ulogom,...

Raskid Sekuritatee i KGB-a
Vasile Luka
Stranice istorije понедељак, 21 октобар 2024

Vasile Luka

Od kraja Drugog svetskog rata 1945. pa  sve do 1989. godine, Crvena armija je nametala komunističke partijske režime u zemljama Centralne i...

Vasile Luka
George Georgiu –Dež i Petru Groza /
Stranice istorije понедељак, 14 октобар 2024

Komunistička partija Rumunije i agrarna reforma

Prema marksističko-lenjinističkim tezama o sredstvima za proizvodnju, imovina je morala biti zajednička, svih onih koji su je koristili i...

Komunistička partija Rumunije i agrarna reforma
Rumunska vojna flota u Drugom svetskom ratu
Stranice istorije понедељак, 07 октобар 2024

Rumunska vojna flota u Drugom svetskom ratu

Istorija rumunske vojne flote počinje sredinom 19. veka, kada se posle ujedinjenja dve kneževine Moldavije i Muntenije ujedinjuju i njihove...

Rumunska vojna flota u Drugom svetskom ratu
Stranice istorije понедељак, 23 септембар 2024

Nikolaje Titulesku i rumunska diplomatija u Evropi tridesetih godina prošlog veka

Diplomatije zemalja koje se vrte oko moćnih uvek imaju misiju da budu korak ispred događaja. One moraju dešifrovati trendove i namere ako je...

Nikolaje Titulesku i rumunska diplomatija u Evropi tridesetih godina prošlog veka
Stranice istorije понедељак, 09 септембар 2024

Slučaj Kulijanu

maja 1991. godine, oko 13 časova, u toaletu zgrade Univerziteta u Čikagu, pronađen je mrtav ugledni profesor istorije religija i pisac Joan Petru...

Slučaj Kulijanu
Stranice istorije понедељак, 17 јун 2024

Restaurisani rumunski spomenici iz Besarabije

Dana 27. marta 1918. godine, Besarabija ili istočna Moldavija između Pruta i Dnjestra ujedinila se sa Rumunijom nakon što ju je 1812. pripojila...

Restaurisani rumunski spomenici iz Besarabije
Stranice istorije понедељак, 13 мај 2024

Dečije radio-pozorište

Radio je obrazovanje i kulturalizaciju svih učinio prioritetnom misijom. Deca su izdašna publika, a emisije su za njih uvek bile u fokusu...

Dečije radio-pozorište

партнер

Muzeul Național al Țăranului Român Muzeul Național al Țăranului Român
Liga Studentilor Romani din Strainatate - LSRS Liga Studentilor Romani din Strainatate - LSRS
Modernism | The Leading Romanian Art Magazine Online Modernism | The Leading Romanian Art Magazine Online
Institului European din România Institului European din România
Institutul Francez din România – Bucureşti Institutul Francez din România – Bucureşti
Muzeul Național de Artă al României Muzeul Național de Artă al României
Le petit Journal Le petit Journal
Radio Prague International Radio Prague International
Muzeul Național de Istorie a României Muzeul Național de Istorie a României
ARCUB ARCUB
Radio Canada International Radio Canada International
Muzeul Național al Satului „Dimitrie Gusti” Muzeul Național al Satului „Dimitrie Gusti”
SWI swissinfo.ch SWI swissinfo.ch
UBB Radio ONLINE UBB Radio ONLINE
Strona główna - English Section - polskieradio.pl Strona główna - English Section - polskieradio.pl
creart - Centrul de Creație Artă și Tradiție al Municipiului Bucuresti creart - Centrul de Creație Artă și Tradiție al Municipiului Bucuresti
italradio italradio
Institutul Confucius Institutul Confucius
BUCPRESS - știri din Cernăuți BUCPRESS - știri din Cernăuți

Članstvo

Euranet Plus Euranet Plus
AIB | the trade association for international broadcasters AIB | the trade association for international broadcasters
Digital Radio Mondiale Digital Radio Mondiale
News and current affairs from Germany and around the world News and current affairs from Germany and around the world
Comunità radiotelevisiva italofona Comunità radiotelevisiva italofona

Provajderi

RADIOCOM RADIOCOM
Zeno Media - The Everything Audio Company Zeno Media - The Everything Audio Company