1 decembar, Nacionalni dan Rumunije(1.12.2014)

1 decembra 1918 godine, Transilvanija se ujedinila sa Rumunijom i time se stavila osnova Velike Rumunije. Na Nacionalnom skupu u Alba Juliji, hiljade rumuna odobrilo je ćin ujedinjenja sa Kraljevinom Rumunije. U arhivama Centra usmene istorije Rumunske Radiodidifuzije nalazi se zvučni dokumenat neprocenjive vrednosti koji dokazuje nalet tih godina smatrane novim početkom posle velikog svetskog rata od 1914 godine do 1918 godine. Radi se o glasu grko-katoličkog episkopa Juliua Hosua, koji je pročitao okupljenima rezolucije skupštine. Mučenik koji je preživeo komunističke zatvore, Juliju Hosu je rođen 1885 godine i preminuo je 1970 godine. Vrednost ovog dokumenta stoji u prvom redu u tome da čuva glas Juliua Hosua. U drugom redu dokument predstavlja političke, ekonomske, društvene i građanske težnje tadašnjih rumuna. To je snimljeno tajno 1969 godine, godinu dana pre smrti ovog velikog čoveka rumunskog naroda i grko-katoličke crkve. Verska dimenzija je bila za episkopa Hosua najvažniji doprinos tom velikom ćinu:

Steliu Lambru, 28.11.2014, 16:56

,,Bračo. Ovo je čas ispunjenja, kada Bog se obraća i pokazuje pravednost prema njegovom vernom narodu, koji je to čekao vekovima. Danas našom odlukom stvara se Velika Rumunija, neodvojena i to izgovaramo svi rumuni koji živimo u ovim mestima: većno se ujedinimo sa našom maticom Rumunijom! Izgovorio sam ove reći, ja rob božiji Juliju Hosu, episkop od Kluža i Gerle sa slabim glasom, ali sa velikom ljubavlju prema tebi i tvojoj milosti, Bože koja se danas uliva na naš narod i našu zemlju i čuva je svih neprijatnosti. Mi treba da se borimo za pravdu i istinu.”<
><
>

Reči Juliua Hosua imale su i realnu dimenziju, izveštavanja želje svih onih koji su verovali u stvaranje Velike Rumunije. Juliu Hosu:

,, Nacionalni skup svih rumuna iz Transilvanije, Banata i Mađarske države okupljeni preko njihovih predstavnika u Alba Juliji 1 decembra 1918 godine proglašava ujedinjenje rumuna I svih teritorija u kojima oni žive sa Rumunijom. Nacionalni skup proglašava neosporivo pravo rumunskog naroda na celi Banat ćija je teritorija između reka Moriš, Tise i Dunava. Nacionallni skup daje svim tim teritorijama privremenu autonomiju do te potvrde na osnovu univerzalongo glasanja. U vezi sa time, sa osnovnim principima u sastavljanju nove rumunske države, Nacionalni skup proglašava sledeće: potpunu nacionalnu slobodu za sve narode koje ovde žive. Svaki narod će se obrazovati, upravljati i suditi na svom jeziku preko osoba koje potiću iz tog naroda. Svaki narod će primiti pravo na predstavljanje u zakonodavnim telima i vladavini države u zavisnosti od broja svojih žitelja. Postoji jednaka prava i autonomna sloboda za sve vere u državi. Uvođenje jednog ćistog, demokratskog sistema na svim poljima javnog života, opšte glasanje, direktno, jednako, tajno u opštinama, za sve odrasle koji su navršili 21 godinu i njihovo pravo da budu predstavljeni u opštinama, županijama i parlamentu. Uvodimo potpunu slobodu štampe, pravo pridruživanja i okupljanja, slobodu izražavanja svih ljudskih misli, a radikalna agrarna reforma će se primeniti upisivanjem celokupne imovine, naročito velike imovine. Seljacima će se obezbediti da imaju vlasništvo koje da im omogući minimalno koliko treba da rade da prežive on i njegova porodica. Vodeći princip ove agrarne politike će biti sa jedne strane bolja preraspodela i sa druge strane podsticanje proizvodnje. Radnicima u industriji im se obezbeđuju ista prava i povlastice koje su zakonski predviđene u industrijski najrazvijenijim državama Zapada.”<
><
>

Najasnie je izražena od strane Julijua Hosua međunarodna dimenzija:

,, Nacionani skup daje izraz svoje želje da se na mirovnom kongresu ispuni jedinstvo slobodnih naroda na taj način da se obezbede pravda i slobode za sve velike i male narode u istoj meri, a u budućnosti da se ukine rat kao sredstvo za rešenje međunarodnih odnosa. Rumuni okupljeni na ovom nacionalnom skupu pozdravljaju njihovu braču iz Bukovine koji su se oslobodili austro-ugarske monarhije i ujedinili su se sa njihovom maticom Rumunijom. Nacionalni skup pozdravlja sa ljubavlju i entuziasmom slobodu naroda koji su do sada bili podređeni austro-ugarskoj monarhiji najime naroda ceškoslovačke, austro-nemačke, jugoslovenski, poljski i rusinski i odlučuje da sa ovim njegovim pozdravom upozna sve te narode. Nacionalni skup se poklanja tim herojskim rumunima iz ovog rata koji su se žrtvovali za ovaj naš ideal i poginuli su za slobodu i jedinstvo rumunskog naroda. Nacionalni skup upučuje svoju zahvalnost savezničkim silama koje svojim herojskim borbama protiv jednog neprijatelja koji se decenijama spremao za rat oslobodile su civilizaciju varvarstva.”<
><
>

96 godina posle ćina od 1 decembra 1918 godine, reči mučenika Juliua Hosua ostaju zavet za dobro urađenu stvar. To je dokaz više da srećni čovek je taj koji živi u sl