Slušajte ovde RRI!

Slušajte Radio Romania International uživo

Arheologija i Sekuritatea u komunističkoj Rumuniji

Naučno istraživanje u totalitarnom režimu ili u diktaturi strogo kontroliše državni aparat. Cenzura je suštinski element svake strukture ovakvog tipa države, ona i represivni aparat čine njeno jezgro. Komunistička država se oslanjala na ideologiju kako bi funkcionisala. Istorijsko znanje je bilo od suštinskog značaja i bilo je predmet posebne pažnje Sekuritate, aparata represije u komunističkoj Rumuniji, koji ga je kontrolisao kroz ideologiju. Proces ideologizacije društveno-humanih disciplina bio je deo propagande. Ni istorija nije mogla to da izbegne, bila je ideologizovana kao i sve druge nauke, a ni arheologija nije bila izuzetak. Štaviše, istorijsko nasleđe je bilo brutalno pogođeno, u slučaju nekih istoričara se može govoriti i o fizičkoj brutalnosti. Represivni aparat je zatvarao istoričare iz starog režima, bilo zbog njihovih političkih stavova, bilo zbog njihovih političkih pozicija, bilo zbog njihovih naučnih stavova. Poznati istoričari poput Georgea Bratijanua, Konstantina K. Đureskua, Petrea P. Panaiteskua, Silvijua Dragomira i drugih bili su zatvarani, počevši od pedesetih godina prošlog veka. Neki su u zatvoru umrli, kao što se to desilo Georgeu Bratijanuu, drugi su uspeli da prežive do 1964. godine, kada je došlo do amnestije političkih zatvorenika.

Arheologija i Sekuritatea u komunističkoj Rumuniji
Arheologija i Sekuritatea u komunističkoj Rumuniji

, 09.05.2022, 13:01


Arheolog Marijan Kosak je profesor na Univerzitetu Valahija“ iz Trgovišta i urednik toma odabranih dokumenata iz arhive bivše Sekuritate o načinu na koji je obaveštajna služba komunističke Rumunije rukovodila arheološkim istraživanjima pre 1989. godine. Treba reći da je i u arheologiji Sekuritatea brutalno intervenisala, određivala teme i nametala zaključke. Reč je o idejama i tezama koje su mogle biti podržane ideološki i osnivanje grupa arheologa za istraživanje na terenu. Formiranje rumunskog naroda i njegov kontinuitet u Transilvaniji, Maramurešu, Banatu i Dobrudži bilo je više od ideje koja je morala biti potvrđena iz svake kampanje arheoloških iskopavanja. To je bila opsesija, najbitniji zaključak. Uz kontinuitet išla je istorijska istina. Ovim oblastima bila je posvećena posebna pažnja zbog istorijskih razlika sa Mađarskom i Bugarskom. Argumenti Rumunije morali su proizaći iz bilo kakvog istraživanja kojim su se pomenute teritorije ujedinile sa Rumunijom 1878. i 1918. godine. Ali ovo nije bila isključivo praksa rumunske Sekuritate. I drugi represivni aparati u komunističkim zemljama pribegavali su istom tipu opravdanja. Pitali smo Marijana Kosaka kako je Sekuritatea radila na izradi istraživačkih zadataka arheologa i zaključaka do kojih su morali doći.


Sekuritatea je imala razgranatu, izrazito razgranatu mrežu doušnika u muzejima iz Rumunije, u svim muzejima istorije. Ova mreža doušnika je bila ta koja je zapravo garantovala naučno tačnu interpretaciju arheoloških podataka. Službenici iz Direkcije I Sekuritate nisu imali kapacitete da razumeju arheološki jezik. Na žalost, optužbe za nepoštovanje istorijske istine stigle su od mnogih mojih naučnih kolega, ne od službenika Sekuritate. U meri u kojoj su podaci stizali kod službenika, oni su intervenisali otvaranjem dosijea za informativno praćenje. Neki arheolozi su se zatekli, podržavajući stanovišta koja su naučno dobro argumentovana, svrstani u kategoriju onih koji iskrivljuju istorijsku istinu“.


Intervencija Sekuritate u arheološka istraživanja imala je posledice i na ličnom planu. Bilo je da su arheolozi, njima na čast, imali hrabrosti da se suprotstave grubom i mistifikujućem mešanju vlasti u pedantni rad arheologa. Florin Medelec iz Muzeja Istorije TImiš propatio je zbog svog protivljenja, kako kaže Marijan Kosak, koji je pronašao njegov dosije za prismotru u arhivama.


Florin Medelec je jedan od arheologa koji je stigao u centar pažnje Sekuritate zbog, da tako kažemo, nesrećnog otkrića. Bilo je reč o tri rimske cigle otkrivene u iskopu na temelju jedne zgrade. Te tri rimske cigle istoričar modernog perioda Joan Dimitrije Suču je protumačio kao jasan dokaz kontinuiteta i prisustva rimskog faktora u banatskoj oblasti. On je identifikovao u Temišvaru prisustvo jednog rimskog logora, a argument koji se nije mogao pobiti su bile te tri cigle. Kao arheolog, Medelec je odbacio tu hipotezu, a zbog tog odbacivanja otvoren mu je dosije za prismotru koji je imao oštre posledice na njegov lični život i profesionalni razvoj. Otpušten je sa mesta direktora, smenjen je do najnižeg stepena, na nivo muzeografa. Zabranilo mu se objavljivanje naučnih arheoloških radova, bio je praćen i sprečen da upiše doktorat. Direktni efekti su bili katastrofalni. Medelec je neosporna ličnost arheoloških istraživanja sa područja Banata, on je formirao arheološku školu“.


U periodu od 1945. do 1989. godine arheologija je bila nauka u kojoj je ideologija uticala na akademsku trezvenost. Neutralno istraživanje je trpelo i mnogi naučno opravdani zaključci su ostali po fiokama.

Raskid Sekuritatee i KGB-a
Stranice istorije понедељак, 28 октобар 2024

Raskid Sekuritatee i KGB-a

Najstrašnija institucija rumunske komunističke države bila je Sekuritatea, stvorena po uzoru na NKVD, kasnije KGB. Struktura sa dvostrukom ulogom,...

Raskid Sekuritatee i KGB-a
Vasile Luka
Stranice istorije понедељак, 21 октобар 2024

Vasile Luka

Od kraja Drugog svetskog rata 1945. pa  sve do 1989. godine, Crvena armija je nametala komunističke partijske režime u zemljama Centralne i...

Vasile Luka
George Georgiu –Dež i Petru Groza /
Stranice istorije понедељак, 14 октобар 2024

Komunistička partija Rumunije i agrarna reforma

Prema marksističko-lenjinističkim tezama o sredstvima za proizvodnju, imovina je morala biti zajednička, svih onih koji su je koristili i...

Komunistička partija Rumunije i agrarna reforma
Rumunska vojna flota u Drugom svetskom ratu
Stranice istorije понедељак, 07 октобар 2024

Rumunska vojna flota u Drugom svetskom ratu

Istorija rumunske vojne flote počinje sredinom 19. veka, kada se posle ujedinjenja dve kneževine Moldavije i Muntenije ujedinjuju i njihove...

Rumunska vojna flota u Drugom svetskom ratu
Stranice istorije понедељак, 23 септембар 2024

Nikolaje Titulesku i rumunska diplomatija u Evropi tridesetih godina prošlog veka

Diplomatije zemalja koje se vrte oko moćnih uvek imaju misiju da budu korak ispred događaja. One moraju dešifrovati trendove i namere ako je...

Nikolaje Titulesku i rumunska diplomatija u Evropi tridesetih godina prošlog veka
Stranice istorije понедељак, 09 септембар 2024

Slučaj Kulijanu

maja 1991. godine, oko 13 časova, u toaletu zgrade Univerziteta u Čikagu, pronađen je mrtav ugledni profesor istorije religija i pisac Joan Petru...

Slučaj Kulijanu
Stranice istorije понедељак, 17 јун 2024

Restaurisani rumunski spomenici iz Besarabije

Dana 27. marta 1918. godine, Besarabija ili istočna Moldavija između Pruta i Dnjestra ujedinila se sa Rumunijom nakon što ju je 1812. pripojila...

Restaurisani rumunski spomenici iz Besarabije
Stranice istorije понедељак, 13 мај 2024

Dečije radio-pozorište

Radio je obrazovanje i kulturalizaciju svih učinio prioritetnom misijom. Deca su izdašna publika, a emisije su za njih uvek bile u fokusu...

Dečije radio-pozorište

партнер

Muzeul Național al Țăranului Român Muzeul Național al Țăranului Român
Liga Studentilor Romani din Strainatate - LSRS Liga Studentilor Romani din Strainatate - LSRS
Modernism | The Leading Romanian Art Magazine Online Modernism | The Leading Romanian Art Magazine Online
Institului European din România Institului European din România
Institutul Francez din România – Bucureşti Institutul Francez din România – Bucureşti
Muzeul Național de Artă al României Muzeul Național de Artă al României
Le petit Journal Le petit Journal
Radio Prague International Radio Prague International
Muzeul Național de Istorie a României Muzeul Național de Istorie a României
ARCUB ARCUB
Radio Canada International Radio Canada International
Muzeul Național al Satului „Dimitrie Gusti” Muzeul Național al Satului „Dimitrie Gusti”
SWI swissinfo.ch SWI swissinfo.ch
UBB Radio ONLINE UBB Radio ONLINE
Strona główna - English Section - polskieradio.pl Strona główna - English Section - polskieradio.pl
creart - Centrul de Creație Artă și Tradiție al Municipiului Bucuresti creart - Centrul de Creație Artă și Tradiție al Municipiului Bucuresti
italradio italradio
Institutul Confucius Institutul Confucius
BUCPRESS - știri din Cernăuți BUCPRESS - știri din Cernăuți

Članstvo

Euranet Plus Euranet Plus
AIB | the trade association for international broadcasters AIB | the trade association for international broadcasters
Digital Radio Mondiale Digital Radio Mondiale
News and current affairs from Germany and around the world News and current affairs from Germany and around the world
Comunità radiotelevisiva italofona Comunità radiotelevisiva italofona

Provajderi

RADIOCOM RADIOCOM
Zeno Media - The Everything Audio Company Zeno Media - The Everything Audio Company