Klub kulture: Muzej satova u Ploještiju
Ion Puican, 01.01.2022, 19:08
U Ploještiju (60 kilometara od Bukurešta),
u jednoj od najlepših zgrada u gradu, svoju publiku čeka Muzej satova Nikolaje
Simake o kom konzervatorka Karmen Banu,
kaže da je osnovan 1963. godine.
Muzej satova
Nikolaje Simake u Ploještiju je arhitektonski dragulj, zgrada sagrađena
krajem 19. veka za tadašnjeg župana Prahove Luku Eleftereskua – konzervativnog
političara i šefa Konzervativne stranke, u to vreme, magistrata, ali i naftnog
biznismena. To je jedna od najlepših kuća u južnom delu grada, tadašnjem
rezidencijalnom delu Ploještija i izgrađena je u neoromantičnom stilu.
Muzej satova u Ploještiju ima veoma vrednu
kolekciju. Komadi su kupljeni 1954. Godine 1955. kupljeni su prvi takozvani
transilvanijski zidni satovi, za koje se kasnije ispostavilo da su napravljeni
u Nemačkoj, ali su bili prisutni u domovima u Transilvaniji. Kolekcija se
povećala kupovinom serije od 55 satova iz kolekcije poznatog časovničara iz
Bukurešta Sebastijana Saše. Otuda ideja o osnivanju Muzeja satova u Ploještiju.
Izvršeno je mnogo otkupa i danas zbirka ima oko 4000 komada, a u privremenoj
postavci je izloženo 500 predmeta, najreprezentativnijih iz kolekcije. Ona
ilustruje evoluciju merenja vremena, od sunčanih satova, peščanih i vodenih
satova do satova izrađenih u prvoj polovini dvadesetog veka. Kolekcija obuhvata
izuzetne satove, kao što su satovi rađeni u renesansnom stilu, sredinom 16.
veka, u Francuskoj i Nemačkoj. Najstariji od njih je sat koji je u Bluau 1544.
godine napravio Jakob Akustodija, časovničar iz tog perioda. To je jedan od
najznačajnijih komada, ako ne i najvažniji komad kolekcije. Još jedan veoma vredan komad je sat
koji je 1562. godine napravio Jeremias Mecker, poznati časovničar iz Nemačke,
to je sat napravljen u ograničenoj seriji – postoje 3 sata sa potpisom
Jeremiasa Meckera u svetu i najstariji je u ovoj seriji.
Kao element novine, u prvoj prostoriji,
vraćajući se na prve instrumente za merenje vremena, postoji vodeni sat. Čini
se da u ovakvim kolekcijama nema sličnog sata. Lantern satovi su se pojavili u
Engleskoj u sedamnaestom veku i zbog svoje popularnosti radili su do
devetnaestog veka. Kolekcija sadrži dva takva sata, čiji ih naziv povezuje sa fenjerima tog vremena.
Druga prostorija rezervisana je za satove
iz 18. i početak 19. veka. Ovde, naravno, privlače pre svega svojom veličinom,
ali i lepotom salonska klatna iz 18. veka. Naravno, pažnju u ovom prostoru
skreću džepni satovi – najstariji u kolekciji, pravljeni krajem 17. veka i do
početka 19. veka – satovi sa potpisima engleskih, francuskih i švajcarskih
autora.
Nasleđe Muzeja satova može se uporediti i
sa nasleđem muzeja u Nemačkoj, Švajcarskoj i Sjedinjenim Američkim Državama.
Čuveni časovničar Abraham Luj Brege radio je satove posebno za Tursku, a u
muzeju Topkapi izloženi su i njegovi radovi. Smatra se najpoznatijim
časovničarom svih vremena, a kolekcija ima i satove koje Brege potpisuje.
U trećoj prostoriji nalaze se džepni
satovi, koji pripadaju istorijskim ličnostima. Džepni satovi-bižuterije, izloženi u trećoj prostoriji, su satovi
rađeni tokom devetnaestog i dvadesetog veka, koji pored tehničkih kvaliteta
poseduju i neke posebne umetničke kvalitete, kroz tačnost ukrasa, takođe su to
satovi koji su pripadali ličnostima političkog i kulturnog života u Rumuniji.
Pomenimo satovima King Karol I – ima ih dva
iz njegove kolekcije, zatim poklonjene satove – a među njima je i sat
koji je poklonila Rumunka nastanjena u Švajcarskoj – to je sat koji je pripadao
ruskom caru Aleksandru II, i 1992. godine dotična gospođa ga je poklonila
Muzeju satova u Ploještiju. U kategoriji satova izložen je i sat diplomate Nikolaja
Tituleskua – sat napravljen u LeCoultre-u 1931. godine i predstavlja čuveni
Reverso model napravljen u ovoj kompaniji. Postoje i drugi posebno lepi satovi
u istoj seriji – satovi radoznalosti, satovi montirani u lornionu, sat sa
masonskim obeležjima.
U kolekciji nalazimo
kaminske satove, uglavnom satove francuskog porekla, njihova dekoracija je
inspirisana periodima u kojima su nastajali, a kao dominantni materijal imamo
pozlaćenu bronzu. Prelazimo na drugu kategoriju popularnih satova, zidne
satove – to su satovi napravljeni posebno u Nemačkoj, u regionu Švarcvalda, a u
ovoj seriji se posebno ističu satovi sa kukavicom. Pored džepnih satova koji su
pripadali izuzetnim ličnostima, u zbirci muzeja se nalaze i satovi rumunskih
ličnosti – stoni i zidni satovi – a ovu seriju otvara sat princa Aleksandra
Joana Kuze – sat sa astronomskim mehanizmom, sa prikazivanjem kalendarskih
datuma, solsticija, ravnodnevica, prestupnih godina. Treba dodati satove
političara Mihaila Kogalniceanua, pisca Duiliua Zamfireskua, slikara Teodora
Amana i pesnika Đorđa Košbuka.