Defițitu ti vâsilíi
România bitisi anlu 2023 cu un defițitu bugetaru di 5,68% ditu Produsulu Internu Brutu, a că, anda s-adră bugetlu di statu pi anlu ți tricu, s-avea adratâ isapea ti un livel di 4,4% – dzâsi, ñercuri, ministerlu di Finanți. Defițitul easti, cu tuti aesti, sum ațelu minduitu di Comisia Europeanâ tu prognoza a llei di toamnâ, dimi 6,3 proțenti. Diferenţa anamisa di pâradzli amintaț ş-hărgi fu di aproapea 90 di miliardi di lei (vârâ 18 miliardi di evradz).
Lucru ti parlamentari
Dupâ cama unu mesu di vacanțâ, senatorlli ş-diputaţlli româñi ahurhirâ, gioi, 1 di șcurtu, unâ nauâ sesiuni parlamentarâ. Pritu lucârli di prota thesi PSD ş-PNL, ți țânu câpestrul deadunu, ari ș-proiecti di nomu tu ți mutreaști apridunarea a agiocurlor di tihi ș-dânâsearea a consumlui di droguri, cata cum ș-bifarea a jaloanilor a Planlui Național di Redresari ș-Reziliențâ, ti cari România aproachi pâradz di la Uniunea Europeanâ. Ditu opoziţíi, USR ș-AUR tâxescu că va s-da s-dânâseascâ eventualili crișteri di taxi ş-impoziti ş-va s-aibâ angâtanu s-nu hibâ câlcatâ Constituţia di socialișțâlli ș-liberalilli, ți au unâ majoritati confortabilâ tu Parlamentu. Presa di București s-așteaptâ la unâ sesiuni jalonatâ di polemiț para multu apreasi, tu anlu anda tu Româníi sunt programati tuti turliili di alidzeri: europarlamentari, locali, leghislativi ș-prezidențiali.
Hackeri ti premieru
Chivernisea ali Româníi alâxi, tu reghimu di urghenţâ, nomlu a sicuritatillei țiberneticâ, ta s-hibâ informati instituţiile a statlui tu nai multu 48 di sâhăț maca infrastructura IT ali ițido entitati ditu vâsilíi easti aguditâ/ari vârâ zñíi și s-poatâ s-dânâseascâ ayoñea piricllul. Alâxerli s-feațirâ dupâ ataclu informatic a site-urlor a Directoratlui Naţionalu ti Securitati Țiberneticâ ş-a Udălui a Diputaţlor. Ministrul a Cercetarillei ş-a Digitalizarillei, Bogdan Ivan (PSD), dzâsi că, tu cazlu a Directoratlui, ataclu nu avu sucțesu, anda la Udălu a Diputaţilor furâ furati cama di 300 di fişieri cu documenti publiți, ama ș-dati ți nu suntu ti public, cata cumu cópii a niscântoru acti di identitati a parlamentarlor. Tamam unâ cópíi ali carti di identitati a premierlui Marcel Ciolacu (tut PSD) fu arâchitâ di hackeri, iara tora aestu lipseaști s-u alâxeascâ.
Mită ti altu politicianu
Procurorlli DNA feațirâ, gioi tahina, percheziţíi la casa a prezidentului a Consiliului Giudeţeanu Prahova (sudul/notlu ali Româníi), liberalul Iulian Dumitrescu, ş-la membri a taifâllei a lui. Politițianlu ți eara sum controlu judițiar ti 60 di dzâli, easti suspectat că lo mitâ ş-adră falsu tu declaraţii, deadunu cu alțâ oamiñi. Dumitrescu dzâsi că nu-ari țiva te-ascundeari ş-că bagâ la dispoziţia a procurorlor tuti datili ti cari au ananghi. El dzâsi că s-da-mpadi di pi scamnu ditu tuti potisili ți li ari tu partidu, ta s-nu âlli ducunduseascâ a imaghinâllei a liberallor. Dumitrescu eara unlu ditu aței patru prim-vițeprezidențâ a PNL (la co-guvernari cu PSD) ș-caplu a filialâllei giudețeanâ a partidlui.
Bani ti Ucraina
Prezidentul ali Româníi, Klaus Iohannis, lo parti Bruxelles, la andamusea extraordituarâ a Consiliului European, ți avu protu punctu pi aghendâ achicâsearea la livelul ali Uniuni tu ți mutreaști protili elementi a pachetlui di ândridzeari a cadrului finanțiar multianual ti chirolu 2021-2027. Nai ma di simasíi apofasi aprucheatâ aclo di câpiili europeni fu darea câtâ Ucraina, ți easti acâțatâ di așcherli aruseșțâ, a nica 50 di miliardi di evradz. Caplu a statlui u andrupâ Ucraina, vâsilíi viținâ cu România, ș-dzâsi că aestu lucru lipseaști s-hibâ di prota thesi tu aghenda a Uniunillei Europeanâ. Naua injecțíi di fonduri comunitari fu pufisitâ la-ndauâ dzâli dupâ ți protlu serviciu di informații di Kiev, SBU, scoasi tu padi că ufițiali militari ș-oamiñi di emburlâchi ucraineñi arâchirâ, la șasi meși dupâ ahurhita a aputursearillei aruseascâ, 40 di miliuni di dolari, pâradz ți lipsea s-hibâ daț ti loarea di armamentu. Prindu summit, Iohannis lo parti la țeremonia omagială andreaptâ di Comisia Europeanâ ti thimiseara a politițianlui francez Jacques Dilors, ți fu prezidentu a executivlui comunitar tu chirolu 1985-1995, mortu tu bitisita a anlui, la aproapea 100 di añi.
Tendzâ ti Cumata Gaza
Chivernisea românâ apruche darea di niscânti agiutoari umanitari di 6 miliuni di lei (anvârliga di 1,2 miliuni di evradz), lucri ti cari au musai ananghi oamiñilli țivili ditu Cumata Gaza, iu așcherea israelianâ va ta s-dânâseascâ minarea islamistâ palestinianâ Hamas. Agiutoarili suntu: tendzâ, cârvăț, iambuli, saț te-a durñiari ş-alti lucri ți au ananghi țivilii ți au zñíi di polimlu ți s-fați tora — dzâsi Executivlu di București. Ma ninti, ministrul românu di Externi dzâsi că lo hâbari cu “para multâ gâilipseari” di acuzaţiili mutrindalui taha implicarea/mintearea a niscântor membri a personalului ali Aghenţíi ONU ti Rifugaţlli ditu Palestina tu Orientul di Aproapea (UNRWA) tu atacurli teroristi ali Hamas contra a Israelului, tu dzuua di 7 di sumedru 2023. Uidisit cu spusa a MAE, aesti acuzaţii lipseaști s-hibâ “mutriti unâ-ș-unâ ș-cu multu angâtanu” di ONU.
Armânipsearea: Tașcu Lala