Subteranile a Bucureştilor

Unâ di aţeale ma mistirgh’ioasile paramithe a Bucureştiului, pricum easte şi la alanţâ care ţi s-hibâ câsâbă, easte aţel a câsâbălui di sum câsâbă, a subteranilor. Strădz, tuneluri, arâuri subterane, buncăre, catacombe, încăperi imense ţi ascundu mistirgh’iuri, labirinturi şi alte facilităţi pi care li are un câsâbă di aradâ suntu arsenalul care compune istoria secretă a Bucureştiului. Dinclo di imaghinaţia bogată a teoriilor a paranormalului şi a fanteziil’ei a ţilor ţi cred într-un câsâbă paralel niştiut, există un Bucureşti subteran real, care nu easte ma puţân spectaculos.

Steliu Lambru, 19.01.2014, 19:42

Tru chiro, în Bucureşti furâ, ca dialithea, construite subterane cu destinaţii clare. Tru evul mediu, izbile a producătorilor di v’in şi a negustorilor apânghisea recipientele tru care si ţânea licoarea. Beciurile şi cramile eara lărdzâ şi înalte încât putea sâ si imnâ pri-tru eale cu caruţile. În secolul al 19-lea apărurâ construcţiile care avea tuneluri di evacuare, cum easte aţel di la palatulu Ghica Tei, di-tru nord-estul a Bucureştiului, cătră mănăstirea Plumbuita, lungu di un kilometru. Tru colţul, chioşcul di nord-vestu a parcului Cişmigiu, din chentrul a Bucureştiului, si aflâ bâsearica Schitu Magureanu care easte ligată pri-tru subterane di palatulu Kretzulescu aflat la aproximativ 100 di metri spri estu. Anamisa di aţeale ma cunoscutile subterane a Bucureştiului suntu aţeale ligate di zona a Piaţâl’ei a li Revoluţie din chentrul a Bucureştiului.

Augustin Ioan easte profesor di istoria a li arhitecturâ la Universitatea di Arhitectură şi Urbanismu “Ion Mincu” din Bucureşti. El si referi la motivile ţi fac ca subteranile a Bucureştiului să hibâ ma atractive ca istorie secretă dicât ca locuri di aradâ, admirate trâ propria a lor destinaţie. Dumnil’ia a lui dzâse:

“Tema a subteranilor nu easte ahât di fârâ interes cum poate sâ parâ la prota videare, di-tru dauă motive. Primul, easte unâ temă recurentă, ţi tut si toarnâ tru atentsie, în istoria Bucureştiului. Mania a subteranilor, a căl’irilor di acces în cazul a v’inearil’ei a turţâlor, ţâne di faptul că Bucureştiul, ca tuţ alanţâ câsâbadz extracarpatiţ, nu putu sâ si fortificâ di aform’ia că nu l’i si permise di cătră administraţia otomană. Aestă obsesie a subteranilor işite există dimultu. Alexandru Ipsilanti, la bitisita a secolului al 18-lea, adrarâ un tunel di la actuala Curte regală di pi Calea Victoriei până la palatea a lui, care eara tru zona a Casâl’ei a li Republicâ. Primarul actual dzâse că, ma că eale există, prinde s-li bâgăm în valoare. Ama unile di eale existarâ. Si zbura di un acces cătră parcul Cişmigiu pri-tru ahtări subterane. La palatea Ghica există sigur căl’iuri subterane di intrare, li-am vidzutâ eo, pri-tru care putea sâ si iasâ cu trăsura, cu paitonea. Ideea eara că si mai aminta oarâ trâ fugă în cazul în care si v’inea firmanulu di mazilire a domnului.”

Al doilea motiv a temâl’ei a subteranilor Bucureştiul îşi are momentul di arhiusitâ tru 1989. Atumţea fu zborlu di unâ ca dialithea psihoză di aform’ia că duritatea a lăxirilor radicale pi care soţietatea românească li strâxea eara greu digerabile. La eale si adapsirâ frica di personajulu a teroristului, anonimulu care aduţea moartea, care si priimna fârâ chadicâ pri iu vrea. Augustin Ioan si referi şi la paramithe care, trâ autenticitate, furâ asumate di martori ca hiinda a lor. El mindui: “Si turnă diznou ca temă tru chirolu a revoluţiei. Toţ teroriştil’i imna pri-tru subterane şi işea ti ciuduseshti iu. Şi ţâ si spunea şi locurile pri iu avea işitâ, eara nişte chepenguri în Piaţa a li Revoluţie di azâ. Niţiunâoarâ nu si limpidzâ aestă istorimâ, arămâne unâ istorie mistirgh’ioasă a perioadâl’ei revoluţionarâ. Existâ aestă obsesie pi care putem s-u psihanalizăm şi voiu s-vâ spun că-m’i bâgaiu problema. Psihologhia publică funcţioneadză tru aestu cadru, cama multu tru ţi mutreaşte Casa a Republicâl’ei. Aestă cartare continuă a Casâl’ei, a subteranilor, apar în subconştient ca tema a masturului Manole. Existâ şi referinţe în texte şi cărţâ. Un locotenentu ţi lucră la Casa Poporului spune că fu martor cându un om fu aruncat tru loculu iu si turna betonulu. Taha sâ si aibâ avdzâtâ după 1989 di un ahtare caz, unâ familie plâmse. Faptu easte că si toarnâ diznou cu obstinaţie ahtări mărturii care duc cătră mituri fondatoare a edificiilor.”

Ţea ma spectaculoasa binaie a Bucureştiului easte Palatulu a Parlamentului, care tru arhiusitâ purtă numa di Casa Republicii Socialiste România. Şi di ea si leagă un paramith a căl’iurilor secrete di comunicaţii. Aflat întru un grup di jurnalishti, la arhiusita a an’ilor 1990, Augustin Ioan agiumse tru aţel ma di nghios nivel a Palatului. Aclo, arhitecta Anda Ştefan feaţe nişte fotografii di apurie pi care li adună întru unâ expoziţie. Ea dzâse: “Si aflarâ nişte lucrători, întru un subsol, care făţea un spa, bâga faianţă. Furâ întribaţ care îl’i bâgă s-facâ aestu lucru? Niţe un nu pricunoscu că si lucra cu pâradz şi ordine di la vârâ. Ca să si disculpâ, administratorulu a Casâl’ei îl’i duse pi jurnalişti, cu televiziunea, în loculu iu Casa a li Republicâ easte în contact cu solul, la nivelul ultim. Eara complet nilum’inat, singurile lum’ine eara aţeale di la camerile di loat vederi. Si loarât niscânte imaghini formidabile şi unâ colegă arhitectă feaţe fotografii cu flashul, nu ştea ţi fotografiadză, pur şi simplu fotografia tru întunearic, tru scutide. După ţi developă filmul, vidzu poze cu ţiva fabulos: inscripţii care fâţea urminii şi pindzea la anarhie, seamne masoniţe şi alte întru un loc în care lumea nu are cum să agiungă şi, ma că agiundze, nu are ţi să facă. Cert easte că eara mplin di cuprie şi loculu prindea să hibâ curat.”

Aproape totâna mistirgh’iul easte ma interesantu dicât realitatea banală. Iara Bucureştiul are istorime în care realul easte amisticat cu fantezia şi istoria cu paranormalul.