Pokreti za obnovu rumunskog pravoslavlja: Vojska Gospodnja
Krajem Prvog svetskog rata, Kraljevina Rumunija je bila ujedinjena sa pokrajinama naseljenim Rumunima iz carske Rusije i Austrougarske i nastala je Velika Rumunija. Nova politička konstrukcija stvorila je snažnu emulaciju kroz koju su svi građani želeli da doprinesu demokratiji i prosperitetu. Prisutna je bila i verska obnova, evangelistički duhovni pokreti su se aktivno manifestovali unutar društva. I unutar pravoslavlja, većinske konfesije, osetile su se nove tendencije. Jedna od ovih tendencija je bila i Vojska Gospodnja, koja se pojavila 1923. godine na inicijativu pravoslavnog sveštenika Josifa Trife.
Steliu Lambru, 12.09.2022, 14:26
Rođen 1888. godine u okrugu Turda, u današnjoj severozapadnoj Rumuniji, Trifa je studirao pravoslavnu teologiju u Sibinju i postao je sveštenik. Aktivan je u štampi i u odbrani društvenih interesa Moca, stanovnika planine Apusenj. Posle Prvog svetskog rata, pod uticajem multikonfecionalne klime Transilvanije i pokreta duhovne obnove, Trifa zamišlja pokret duhovne obnove unutar Rumunske Pravoslavne Crkve, koju je nazvao Vojska Gospodnja. Ovaj pokret je imao za cilj da prevaziđe netrpeljivost i formalizam koji su do tad dominirali u pravoslavlju i da se otvori savremenim uticajima tog vremena.
Sveštenik Zosim Oanča iz Sibinja poznavao je pokret Vojske Gospodnje još kao student, tridesetih godina dvadesetog veka. U intervjuu za Centar za usmenu istoriju Rumunske Radiodifuzije, 2001. godine on je rekao da ne postoji razlika u doktrini između onih koji su bili naklonjeni Vojsci Gospodnjoj i onih koji su bili ravnodušni: Vojska Gospodnja je religiozni pokret unutar Crkve. Neki popovi nisu bili privučeni, niko ih nije terao. Bilo je parohija gde su postojale grupe Vojske Gospodnje, bilo da su se sveštenici slagali ili ne, nisu im pomagali, odnosno niko nije terao ni sveštenike ni narod. Ljudi su sami odlučivali; sa pesmama o hrišćanskom životu. Ovde imam svoje knjige koje su kao svaka propoved, nema razlike“.
Posle više od 10 godina sumnjičavosti, osnivač Vojske Gospodnje bio je izopšten 1936. godine, nakon crkvenog procesa. A dve godine kasnije Josif Trifa umire od srčanog udara. Njegovi sledbenici često dolaze u sukobu sa crkvenim vlastima i pravoslavnim vernicima, a pokret značajno gubi uticaj. Ali Vojska Gospodnja nastavlja da postoji. Nakon rata, mnogi sledbenici su otišli na Zapad i pridružili se drugim neoprotestantskim crkvama.
Madlen Hodoroaba bila je supruga evangelističkog pastora Jeremije Hodoroabe, koji je otišao u Francusku 1940. godine, kada su Sovjeti okupirali severnu Bukovinu. Ona se 2000. godine priseća atmosfere napetosti u kojoj je živela porodica njenog muža: Jeremija, deseto dete u porodici, proživeo je tešku mladost zbog činjenice da je zvanična državna crkva, odnosno pravoslavna crkva, progonila rumunske evangeliste, koji su se tada razvijali. Više puta je video svog oca pretučenog i povređenog. Ovo gorko sećanje nije ga nikad napustilo, pa su mu kasniji susreti sa pravoslavnim vernicima uvek bili neugodni. Ali Bog je učinio tako da Jeremija, koji je bio veliki vernik, kada je kasnije mogao da sretne nekoliko pravoslavnih vernika, čak i mnoge sveštenike, bude veoma zadovoljan i da mu to pričini mnogo radosti“.
U Francuskoj, bračni par Hodoaba se bavio misionarskim poslom i u Rumunskoj evangelističkoj crkvi i na radio stanici Glas hrišćanskog vodiča“ iz Monte Karla: Osnovali smo baptističku crkvu na nemačkom jeziku u Strazburu, u kojoj smo bili pastori do 1959. godine. U Parizu je još 1925. godine postojala mala rumunska baptistička crkva bez pastora, koja nas je pozvala. Pastor Jeremija Hodoroaba je bio jedini pastor na rumunskom jeziku u zapadnoj Evropi. Godine 1961. saznao je za nas direktor France World u Monte Kralu, koji je rekao da je radio mnogo važniji od male crkve. Tako smo počeli našu emisiju 1961. godine, ali nismo mogli napustiti crkvu“.
Crkva i mikrofon su bili podrška proganjanima, a Madlen i Jeremija Hodoroaba su činili sve što su mogle da im olakšaju patnju: Mnogi od njih koji su bili mnogo proganjani tada našli su mesto naročito u baptističkim crkvama. Te crkve su bile njihov dom. Kad smo već kod toga, moj suprug je kasnije napravio pesmaricu koju su tražili svi slušaoci koji su rekli da nemaju note za pevanje. Napisao je knjigu sa notnim zapisima sa polovinom pesma jednog Vojnika Gospodnjeg, veoma poznatog u Rumuniji, koji se zvao Nikolaje Moldovjanu. On je bio pevač iz Sibinja koji je komponovao mnogo veoma lepih pesama sa rumunskim karakterom“.
Ali sadašnjost je našla moć da ispravi greške iz prošlosti. Sinod Rumunske Pravoslavne Crkve je 28. septembra 1990. godine odlučio da ukine izopštenje sveštenika Josifa Trife, osnivača pokreta Vojska Gospodnja. Danas je pokret blizak Rumunskoj Pravoslavnoj Crkvi i nastavlja tradiciju svog osnivača.
