Ma mărli evenimenti a stămânăllei ţi tricu 26.06 – 02.07.2022

Rusia nu mata easti parteneră, că agiumsi s’hibă ună fuvirseari

Bogdan Matei, 02.07.2022, 16:01

Summitul NATO di Madrid reprezintă ună ditru nai ma di simasie andamasi aliate tru añilli ditu soni tru atea ţi mutreaşti rezultatele tră România – spusi prezidentulu Klaus Iohannis. El cundille că tema di prota thesi a muabeţloru purtate şi a apofasiloru loati la summit fu aputrusearea militară ali Ucraină, viţină cu România, di cătră askerea rusă, iara noulu conceptu strategic al NATO, adoptat tru cadrul a summitului, yilipseaşti uidisitu cu catandisea actuală di securitate. Ase, Rusia numata easti luyursită partener, că easti mutrită ca hiinda nai ma semnificativă şi ma directă fuvirseari la adresa a securitatillei şi a stabilitatillei aliaţlor. Tru premieră, China comunistă easti stipsită că ufiliseaşti un mănuclliu lărguriu di activităţ politiţ, economiţi şi militare tră hidzeari a llei puteari pi mapamond. Ambiţiile diclarate ali Chină şi politiţli a llei coercitive suntu provocări tră sinferurli, securitatea şi valorli a noastre – constată statele membre NATO, cari stipsescu şi parteneriatlu strategic anamisa di Beijing şi Moscova, ndriptat contra ali aradă internaţională. NATO confirm şi ună anvărtuşeari ti prezența llei militare pe flancul estic, nica şi tru România. Forţa a llei di reacţie creaşte di la 40 di nilli la piste 300 di nilli di militari analtu instruiţi. “Aesta easti nai ma importantă reorganizare a apărarillei noastre colective di la Polimlu Araţi” tru ancoa – sumlinie secretarlu general Jens Stoltenberg, tru kirolu anda prezidintulu american, Joe Biden, spusi că “himu aclo” și “dimonstrăm că NATO easti ma anănghisită ca vrnăoară”. El dimăndă, tu arada-lli, ună anvărtuşeari a prezenței militare americane tru tută Europa. NATO taxi, tutunăoară, că va u agiută Ucraina, ahătu kiro cătu va s’hibă ananghi, tra s’ţănă keptu dituintea ali askeri arusească di invazie. Secretarul general Stoltenberg spusi că agiutorlu tră Kiev easti ună “borgi morală și politică”.

România și criza gazelor

Ună ditu văsiliili membri ali Uniunii Europene nai ma pţănu ligată di importurile di hidrocarburi arusești, România poati s’agiungă indipendintă energetic, furnizor di securitate energetică tru reghiune şi ună cali di transport tră gazele şi energia veardi ditu Amarea Caspică – susțăne ministrul Energiei, Virgil Popescu. El lo parti, marţă, diadunu cu prim-ministrul Nicolae Ciucă, la ţeremonia organizată la Vadu, tru giudiţlu Constanţa, cu furñia că ahuhri exploatarea a gazilor naturale tru proiectul Midia. Ministrul Popescu cundille că rezervele di gaze naturale ditu zona românească ali Amarea Lae suntu di 200 di miliardi di metri cubi.

Extracţia a gazelor naturale ditu zona Midia easti primlu proiect di aestă turlie zona românească ali Amarea Lae tru 30 añi ditu soni, iara tru cirişaru intrară, di pi păzarea autohtonă protili cantităţ di gaze. Tu arada a lui, premierlu Ciucă spusi că dipozitele di gaze ditu văsilie suntu mplini, tu aestu kiro la ună capacitate di 41%, iara până la 1 di brumaru va s’agiungă la 80 di procente.

Politiţ suţiali di criză

Persoanili juridiţi cari vor ta ş-amănă ratili la bănţă lipseaşti s’dimonstreadză că, tru treilli meşi ditu soni, avură chireri di nai ma pţănu 25 di proţente, iara persoanele fiziţi lipseaşti să spună că lă criscură hărgili tru mesu cu 25% – pruveadi ună apofasi a Guvernului PSD-PNL-UDMR di la București, cari ari nădia, aestă turlie, s’ayălisească efectili di itia a păhadzloru multu mări. Amânarea s’faţi tră maximum nauă meşi şi maş la creditele fără restanţi tru şasilli meşi ditu soni. Amânarea ti păltearea a ratilor la credite tră aţelli zñiipsiţ di criştearea a păhadzloru easti un avantaj temporar — feaţi timbihi expertul Adrian Mitroi, profesor la Acadimia di Ştiinţe Economice di Bucureşti. El exighisi, la Radio România, că amânarea aduţi, păn tru soni, ună custuseari suplimentară. Atumţea cându dibitorlu s-toarnă ti pălteari, păradzlli ţi ălli ari borgi tru mesu va s’hibă ma mulţă, di itia că va s’includă şi niscănti comisioane bancari suplimentare. Executivlu nica adoptă şi un act normativ cari va s’agiută studinţălli şi tinirlli s’llia mpărmuturi bancari cu garanţia statului, tră 80% ditu sumă. Tru cazlu a studinţilor, easti zborlu ti 10.000 euro, iara tru cazlu a preaclliloru tiniri, ti 15.000, tru lei la cursul a dzuuăllei.

Nomlu tăţearillei la români

Şefa a Parchetului European (EPPO), fosta numirlu ună a DNA di la București, Laura Codruţa Kovesi, dimăndă că analizeadză posibilitatea ti sesizarea a Comisiillei Europene tră activarea mecanismului di condiţionare a fondurlor europene di tiñiseari a statlui di dreptu tru România. Uidisitu cu un comunicat al EPPO, furñia easti tu ligătură cu conţănutlu a nomlui tora ma ninti votat di parlament, cari transpune ună directivă europeană mutrinda protejarea avertizorilor di integritate. Actul normativ elimină raportarea anonimă a faptilor di corupţie. Protlu gaile easti că aestu lucru poati s’aibă un efectu di discurajare a potenţialilor avertizori ditu România, zñiipsinda negativ nivelu di ditectare a furlăkiloru cu păradz europeni, nica să spuni tru un comunicat a Parchetului European. Multi organizaţii ţiviţi autohtone dimăndară că va s’facă sesizari la Avocatlu a Popului mutrinda proiectul legislativ ti protecţia avertizorilor tru sinferu public şi feaţiră timbihi că România easti tu piriclli tra să-lli si da sancţiuni, di itia că actul normativ transpune selectiv directiva europeană tru materie.

Florin Cîțu, nică ună dimisie

Senatorllii români vacantară, ñiercuri, tru plen, ipotisea di prezidintu a camerăllei superioare a Parlamentului, după ţi loară actu di dimisia a liberalui Florin Cîţu. Ma ninti, Cîţu avea diclarată că dimisia lliu căftă prezidintulu PNL, premierul Nicolae Ciucă, şi secretarlu general, ministrul di Interne, Lucian Bodi, cari ălli diadiră hăbarea că ălli si lo adrupămintul a partidlui tră aestă ipotisi politică. El nica spuni că ălli si căftă giueapi ti diclaraţiile ţi li feaţi, añî arada, contra a politiţlor sociale și ti tiñiili di cafi mesu ali PSD, partenerul di guvernare al PNL. Cîţu sspuni că iase ditu funcţie pi idyea melodie pi cari intră – Dont Stop Me Now, a cunuscutăllei parei britanică Queen. Tră născănţă ziariști români – un economistu multu axizitu, tră alțăllii – un personaj ridicol, Florin Cîțu avu ună ascensiune și ună cădiari politică pi idyea iruşi.

Cât kiro eara tru vrearea a prezidintului Klaus Iohannis, fu prim-ministru și przidintu PNL, iar după ţi agiumsi tru nivreari kiru dauli ipotisi, tru hăirlăticlu a gheneralui Ciucă.

Interimatlu a funcţiei di prezidintu a Senatului va s’hibă asigurat di liberala Alina Gorghiu, ună juristă cu inițiative legislative controversate, lugursită tut ună protejată a șeflui a statlui. Aoa şi doi añi, ea pripunea ca infractorlli condamnaț la nai multu șapti añi di hăpsani s’facă pidiapsa di acasă, lucru ţi adusi ună dalgă di cutugurseri tru spațiul public românescu.

Autoru: Bogdan Matei

Armânipsearea: Taşcu Lala