Agenda armaneasca 2015.03.17

Anunţ Concursu RRI:

Hristu Steriu, 17.03.2015, 21:26

Vruţ sot, vă grim tra să participaţ la un nou concursu cu premii, “Vacanţă tru sudulu a Litoralului românescu a Amaril’ei Laie”. Concursul easte adratu ti un di principalile puncti di atracţie tu România trâ turiştil’i xen’i şi român’i, cu accentu pi Mangalia, ţitatea Callatis di-tru antichitate, şi bairlu di 6 staţiun’i di-tru partea di not a Litoralului (Jupiter, Saturn, Venus, Neptun, Olimp şi Cap Aurora).

Vă aclimamu să ascutaţ emisiun’ile RRI, siteul www.rri.ro şi profilurile di Facebook, Twitter, Google+ şi LinkedIn, să apandisit corectu, în scris, la ndauâ întribări şi puteţ sa amintaţ. Concursul va sǎ ţânǎ până di 30 apriiur, data a poştâl’ei.

Mǎrile Premii va sǎ hibǎ dauă sejururi trâ dauă persoane, di 8 (optu) dzâle, cu cazare 7 (şapte) nopţâ tru cameră diplo, cu pensiune completă, di care un sejur dzâlile 12-19 iunie şi al doilea sejur tru perioada 6-13 agheazmǎciune 2015, amindaule la Hotel ”Delta” di-tru Jupiter, judeţulu Constanţa. Ca di aradǎ lipseaşte să vă asiguripsiţ pi isapea a lui transportulu internaţional până tru România şi, ma că si vâ hibâ ananghi, viza trâ România.

Concursul easte sponsorizat di Hotel ”Delta” – SC Delta Aurora SA şi easte andreptu deadun cu Primăria a Municipiului Mangalia, Muzeulu di Arheologhie Callatis” Mangalia şi alţâ parteneri locali.

Localitatea easte spusa tru documentile genoveze di-tru secolul al XIII-lea. Numa di Mangalia” apare tru aistă formă tru 1593, iara aduţirea ţi u are cu denumiri tătăreşti din reghiune şi prezenţa a unei importantǎ comunitate di tătari tru cǎsǎbǎ atestă orighinea tătărească a denumiril’ei. Anterior a secolului al XIII-lea, localitatea apare sum numa anticǎ di Callatis, care fu unǎ colonie a ţitatil’ei gǎrţeascǎ Heraclea Pontica (azǎ Ereğli tru Turchie) di-tru secolul al VI-lea îHr. Portul şi giumitate di cǎsǎbǎlu di-tru antichitate sunt tora anvalite di ape. Ti cara ca avu polimil şi a alâxearil’ei a cumandarilor, cǎsǎbǎlu prucupsi 1200 di an’i, niscâtiori liber, nacantiori sum stăpânirili arada a perşilor, macedonenilor, dacilor, romanilor, avânda başi monedă proprie. Ţitatea easte aspart unâoarǎ cu năpǎdirea a populilor migratoare di-tru secolile VIII şi IX. Easte parţial adratǎ diznou tru secolul XI unâoarǎ cu intrarea diznou a Dobrogei sum stăpânirea bizantină, ama easte aspartă diz nou tru 1225, arsă di tătari.

Mangalia agiundze port modernu (al doilea portu maritim românescu după Constanţa), cu 3000 di locuitori permanenţâ tru 1938 (piste 10000 veara). Cǎsǎbǎlu si dezvoltă şi creaşte troara agiutat di plaja di arinâ, care si tinde pi ma mulţâ kilometri. După atsel dit soni polim mondial agiundze zonă militară di sinur şi turismul stagneadză. Tru 1954 easte diz nou dişcl’is a tutulor, iara di-tru 1962 cǎsǎbǎlu agiundze un importantu chentru turistic: tru pădurea Comorova, de-a lungul a amaril’ei, suntu adrati 6 staţiun’i balneoclimateriţe şi di agrementu: Olimp, Neptun, Jupiter, Cap Aurora, Venus şi Saturn. Cǎsǎbǎlu are numiroase atracţii turistiţe, aţeale mai importantile hiinda Moscheea Esmahan Sultan, Muzeulu di Arheologhie Callatis” (care apânghiseaşte singurulu papirus dit România), Monumentul a Eroilor, Muzeulu a Marinâl’ei, Herghelia Mangalia, rezervaţia naturală Hagieni, portul turistic, Piştireaua Movile (care nu easte dişcl’isǎ a publicului şi care ciudusi lumea ştiinţifică mondială pri-tru ecosistemulu a lui complet ahorghea di mediul exterior), Pădurea Comorova, Movila Documaci, edificiul bizantin, Lacul Mangalia, Ţitatea Callatis, Peştera Limanu.

Şi tora, întribările:

– Cum si numasea Mangalia tru antichitate?

– Ţi spileie, piştireauă unicat la nivel mondial si află tamam lângă Mangalia?

– Cum se cl’iamǎ staţiun’ile di-tru sudulu a Litoralului românescu a Amaril’ei Neagrǎ?

– Numasiţ 5 atracţii turistiţe din Mangalia i di aproapea di aclo.

Vă paraclasim să nǎ scriiţ ţi v-ari data cali s-participaţ la concursu şi di ţi furn’ie ascultaţ programile RRI on air i tu mediul online.

Coordonatile a noastri: Radio România Internaţional, str. General Berthelot nr. 60-64, sector 1, Bucureşti, PO Box 111, cod 010165, fax 0040.21.319.05.62, e-mail: arom@rri.ro. Puteţ sǎ nǎ răspundiţ până la 30 aprier, data a poştâl’ei. Amintâtoril’i a Mǎrilor Premii va sǎ hibǎ dat tru steari curundu după bitisirea a concursului, trâ aveare chiro să-şi andreaga excursiile în România, tru meşil’i cirişar, respectiv yizmǎciune. Succes! (Alecu Marciuc, Eugen Cojocariu)

*******************************

Siptâmâna tricutâ, pi 12-13 marţu, gioi şi vineri, preşedintile a Româniil’ei Klaus Johannis feaţe unâ vizitâ tru Polonia iu si adunǎ cu omologulu a lui polonez Bronislaw Komorowski, si cu presedinţâl’i a ţilor daule camere a Parlamentului. Aghenda a discuţiilor avu tricute subiecte ligate di relaţiille bilaterale, di punctu di videare economic, politic şi militar. Fu discutată şi tema a securitatil’ei, cu mare mengâ pri situaţia di-tru Ucraina.

Preşedinţâl’i Johannis şi Komorowski simnarâ unâ declaraţie care consolideadzâ parteneriatulu anamisa di daule state, în contextul ghenerat di conflictulu di-tru estulu a Ucrainâl’ei.

Aestu parteneriat easte multu necesar în situaţia di tora şi lipseaşte s-hibâ intensificat, şi tut ahât importantâ easte şi faţirea ma sânâtoasâ a flancului estic a oraganizaţil’ei NATO, aprecie şefulu a statului polonez. Trâ România, relaţia cu Polonia easte prioritară, sumcundil’e, tru arada a lui, preşedintile Klaus Iohannis. Aestu u spuse diz nou, iara, susţânirea a Româniil’ei trâ suveranitatea, independenţa şi integritatea teritorială a Ucrainâl’ei. Aţel’i doil’i lideri si acicâsirâ trâ organizarea, la Bucureşti, di toamnâ anulu aestu, a unei adunare a şefilor di stat din regiune trâ pregătirea summitului NATO care va sâ si facâ la Varşovia tru 2016.

Preşedintile Iohannis avu discuţii şi cu şefa a guvernului, Ewa Kopacz.

Gioi tru prota dzuuâ a vizitâl’ei a lui, presedintele Klauss Iohannis si adunǎ, la Varsovia, cu reprezentanţâl’i a comunitatil’ei romanescǎ din Polonia.

* * * * * * * * *

În limba polonezǎ suntu scrise di Miron Costin, tru anulu 1674, tru unâ carte cu numa “Cronica Polonǎ”, şi ndauâ zboarâ dispri armân’i, ca urmaşi a roman’ilor di la Roma şi idia soie romanǎ cu moldovean’il’i şi român’il’i din Ţara Româneascǎ. Miron Costin(1633-1691) agiumse pi mare ipotise, aţea di mare vornic, tru anulu cându scrise Cronica polonǎ, ipotise tru care lu avea anâlţatâ domnul a Moldovâl’ei Dumitraşcu Cantacuzino, şi vahi u scrise, Cronica, tra s-l’i-u pitreacǎ a nǎului vâsil’e aleptu tru Polonia, tru idiul an, 1674, Ioan Sobieski (1629-196). Aţel (Sobieski) a cure, tru 1680, Costin îl’i caftǎ tra sâ si mutâ la alumtâ contra a turţâlor. Aestu lucru şi si faţe tru 1683, cându otoman’il’i fac al doilea asediu a li Vienâ. Miron Costin dzâţe tru “Cronica polonǎ” şi faţe unâ prezentare a informaţil’ei istoricâ dispre identitatea a român’ilor: “Numa aţea dialethea, autenticâ, – dzâţe el – easte rumân sau romanos” şi dzâţe cǎ-i “alâxit pri-tru curarea a an’ilor”. Şi cǎ “xen’il’i lâ dzâc cu nume di ma multe turlii”, ţi ama şi-u aduc — dzâţe Costin – cu numa ţi el’i lâ u da a italian’ilor. Cu aestâ spunire Miron Costin tradze concluzia cǎ aestu popul “easte din Italia, di aform’ia cǎ xen’il’i îl numescu tut cu aţea numâ ca pi italian’i.” Şi agiundze, ma nghios, şi la armân’i, cându dzâţe: “Tru Machedonia are iara unâ colonie romanǎ, cu tut aţea limbâ ca noi, ama cu multu ma aprucheatâ di limba italianâ dicât easte zburarea a nostrâ, cu care avem unâ limbâ, di zburarea italianǎ.”

Di-tru aestu pasaj di-tru Cronica polonǎ, a lu Miron Costin, videm cǎ la anulu 1674, armân’il’i suntu aduşi tru istoria scrisǎ modernǎ di cǎtrǎ cronicarulu moldovean, v’initorulu autor a “Letopiseţului a Ţarâl’ei a li Moldovâ”, cu unâ sutâ di an’i ninte di Cavaliotti şi Johann Thunmann, di pri la 1774.

Ascultaţ aoa –>