Agenda armaneasca 2015.06.09

Anunţ concursu RRI:

Hristu Steriu, 09.06.2015, 21:58

Vruţ soţ, vă invităm să participaţ la un nou concurs cu premii, “Vacanţă acasă la Suveica a li Mama Ruţă”, organizat deadun cu colegil’i a noştri di la Radio România Antena Satelor, postul public destinat a lumil’ei di la hoarâ din România. Vahi mulţâ di dvs. aveţ vidzutâ filmul «Amélie» şi vă aduţiţ aminte di piticulu di grădină care circula” prin lume, şi pitriţea acasă fotografii di-tru locuri exotiţe a li Terra. Di-tru Ţara Făgăraşului, chentrul a Româniil’ei, acâţă calea şi chinesi un proiectu simplu şi ingenios, care faţe să si zbuarască în lume di hoara Mândra, di zona Făgăraş şi di România, Suveica (suvalniţa) a Mamei Ruţă”. Un obiectu casnic autentic, a unei persoană, Mama Ruţă, care nu si mata află printră noi, unâ suveică, piesa di lemnu folosită vârâoarâ ma ninte la războiulu di ţâseare, circulă di mai mulţâ an’i prin lume, dusă di oamin’i di aradă, ama şi di vedete, care u fotografiadză tru aţeale ma diferitile locuri. Mama Ruţă eara unâ mul’iare simplă, care şi-avu dori ca lemnul vecl’iu, cu care a lucră toată bana şi ţâsu, să fugă, sâ si ducă într-ună călătorie iniţiatică pi mapamond, tru loculu a l’ei. Nâ minduim să vă propunim un concurs pri-tru care să vă invităm să vizitaţ loculu di iu chinesi suveica, hoara Mândra, ama şi reghiunea Făgăraş, ca şi unâ altă zonă ahoria di aclo di apropea, Mărginimea Sibiului.

Ninte cu 10 an’i, unâ moaşe, ună bătrână di-tru hoara Mândra, judeţulu Braşov, si duţea tru lumea alantă după unâ bană di lucru tru arăzboiulu di ţâseare. Pi nângă zestra cusută trâ urmaşi, ea dăruiaşte, faţe doară, a cilimean’ilor, nipoţâlor şi strănipoţâlor, unâ suveică, unâ suvalniţâ. Isapea a liştei clironomie easte aestâ: apitrusitâ di gaileadz şi nivol’i, bătrâna nu avea reuşitâ să veadă lumea dinclo di Făgăraş; ea lasă a ţilor tineril’i dorulu şi dorinţa l’ei ni-împlinită tra sâ veadâ lumea. În semn di tim’ie trâ bana a l’ei exemplară, descendenţâl’i a Mamâl’ei Ruţă l’ia apofasea tra să poartă suveica pri-tru vâsilie şi s-u ducă pri-tru lumea ntreagă, împlininda, aşi, testamentul niscris a li mul’iare.

Ideea fu bâgatâ în mişcare di nipoata a l’ei, actriţa Alina Zară, care l’ia apofasea ca suveica să nu sta niţe unâ minutâ şi să hibâ purtată di oamin’i di diferite vârste şi profesii piste tut pri iu si duc. Până azâ, suveica si duse şi călători un milion di kilometri. Si duse tru gulagurile sovietiţe, în Australia, la Muntile Athos, la Alba Iulia (loculu iu si proclamă unirea a tutulor teritoriilor locuite preponderentu di români, la 1 Decembrie 1918), călători tru cutia a vioarâl’ei Stradivarius purtată di cunoscutulu violonist român Alexandru Tomescu, la Beijing, agiumse la poli şi la Ecuator. Pretutţido, transmise a lumil’ei un mesaj di pace şi di solidaritate în varliga a valorilor aţeale ma di preţ a omului.

Ună condiţie a călătoriil’ei a lui fu susţânirea a unor prezentări a Româniil’ei, în special a banâl’ei rurală românească, prezentări fapte hibă în cadrul a ambasadilor a Româniil’ei, hibă în timpul a unor evenimente culturale di referinţă. Faptul că reprezintă un simbol a zânăţâlor ancestrale şi a tradiţil’ei folclorică transformă suveica a Mamâl’ei Ruţă şi istorima a l’ei într-un vehicul di mare atracţie, cu ună puteare di persuasiune barim egală cu a unui discurs dispre muşuteţâle a Româniil’ei.

Vă invităm să urmăriţ emisiun’ile RRI, siteul www.rri.ro şi profilurile di Facebook, Twitter, Google+ şi LinkedIn, să răspundiţ corect la ndauâ întribări şi puteţ s-amintaţ. Concursul va sâ ţână până pi 15 iulie, data a poştâl’ei.

Mările Premii va sâ hibâ dauă sejururi trâ câte dauă persoane, di 8 (opt) dzâle, cazare 7 (şapte) nopţâ tru cameră dublă, cu pensiune completă, în perioada 1-8 septembrie 2015 în pensiun’i di-tru zona Făgăraş (Sâmbăta de Sus), jud. Braşov, şi di-tru Mărginimea Sibiului, jud. Sibiu. Un sejur trâ dauă persoane, într-ună cameră dublă, va sâ hibâ trâ ascultătoril’i RRI, al doilea sejur trâ publiculu a Antenâl’ei a Satelor. Ca di aradă va sâ hibâ ananghe să vă asiguripsiţ pi cont propriu transportul internaţional până tru România şi, ma că să hibă necesară, viza trâ România.

Concursul easte sponsorizat di SC SCORILO TURISM SRL şi easte organizat cu parteneri locali di-tru judeţele Braşov şi Sibiu.

Şi tora, întribările:

– Di iu chinesi sâ si ducâ Suveica a li Mama Ruţă” prin lume?

– Câţ kilometri parcurse suveica?

– Cum si cl’iamă zonile pi care va li viziteadă amintâtoril’i a Mărilor Premii?

– Numiţ 5 state sau locuri ahoria tru care s-are priimnată” suveica fudzită din România. Ca documentare puteţ să folosiţ blogulu a proiectului, http://suveicachicd10.blogspot.ro/, şi profilul Facebook al proiectului, https://www.facebook.com/pages/Suveica-Mamei-Ru%C5%A3a-%C3%AEn-jurul-lumii/360304274111765, ţi cara că suntu maşi în limba română.

Vă paraclasim să nâ scriiţ ţi vâ determină să participaţ la concursu şi câţe urmăriţ programile RRI on air sau tru mediul online.

Coordonatile a noastre: Radio România Internaţional, str. General Berthelot nr. 60-64, sector 1, Bucureşti, PO Box 111, cod 010165, fax 0040.21.319.05.62, e-mail: arom@rri.ro Puteţ să răspundiţ până la 15 alonar, data a poştâl’ei. Amintâtoril’i a Mărilor Premii va să hibâ anunţaţ curundu după bitisirea a concursului, trâ aveare chiro să-şi pregătească excursia în România. Succes! (Alecu Marciuc, Valentin Ţigău, Eugen Cojocariu)

*********************

Un armân agiumse aieri, luni, 8 iunie, primar a câsâbălui Constanţa. Nu easte didip armân, maşi mama-sa easte armânâ. Are numa Decebal Făgădău şi fu aleptu aieri, tru loculu a primarului di ma ninte care aleapse tra sâ-şi da demisia, Radu Mazăre, ţi eara aleptu di ma multe ninca di-tru anulu 2000. Decebal Făgădău easte economistu, are 42 di an’i şi provine dintr-unâ familie mixtă, mama sa hiinda armană di Beidaud, hoara tru judetulu Tulcea, şi earaq viceprimar di-tru anulu 2009. Până atumţea fu director a Complexului Muzel şi di Ştiinţe a Naturâl’ei Constanţa.

El minduiaşte că tiniril’I lipseaşte s-hibâ agiutaţ tra s-cunoascâ ma ghine câs`bălu Constanţa, ama şi cultura a locurilor iu bâneadzâ. Tru un interviu el aduse aminte unâ numâ implortantâ di ingirner, Anghel Saligny (francez, maturalizat în România), care adră multe proiecte, puntea di cale feratâ di la Cernavoda, ţi leagâ priste Dunăre, Dobrogea, di nandreapta a li Dunăre cu mealul di nastânga, punte adratâ tru anulu 1895, di cându si fac 100 di an’i.

Tut Anghel Saligny adră, spuse Decebal Făgădău, şi tunelul ţi leagă zona a puntil’ei di la butelii di port, un tunel extraordinar, Anghel Saligny are desenată silozurile, are desenată protile planuri a portului”. Anghel Saligny (1854-1925) fu aleptu şi academician trâ mările a lui realizări tehniţe. Năulu primar a Constanţâl’ei, armânulu (maşi după mamă) Decebal Făgădău easte apofăsit s-facă un lucru multu bun tru câsâbălu di la Marea Laie, pri misura a urnechilor ţi li bagâ dinintea a locuitorilor constănţean’i, di care ştim căş mulţâ suntu armân’i.

******************************

Di Constanţa m’eardzim cu unâ hâbare Atena ! Astâprimuvearâ, pi 21 marţu, si ţânu Atena unâ searâ di poezie armâneascâ.Un di participanţâ, poetulu George Vrana u lughurseaşte aţea searâ ca hiinda di simasie istoricâ: “Tu 21-li di Marţu, tu Poli Art Café tu mesea di Arsakeion, tu unu locu avdzâtu di Athina, si-adrâ isturie ti cultura armâneascâ.” Amfitronulu a ţile’i searâ eara actorulu grec di farâ armâneascâ, ama cu mare hare şi di cântâtor, Constantin Themeli. Tora tru intrata a cirişarului,, Constantin Themeli îl’I pitricu un linku cătră blogulu a lui, a lu George Vrana di la aţea searâ di poezie armâneascâ. Tru blogulu a lu Constantin Themeli easte filmarea di-tru marţu, di la aţea searâ di poezie, şi ţi are patru videouri.

Tu prota parti zburăscu Constantin Themeli şi Stamatis Beis.

Tu doaua parti şi treia parti zburaşte George Vrana pi armâneaşti ti poezia alu Kavafis ş-trâ armânipsearea a poeziiľei kavafianâ adratâ di Spiru alu Fuchi, iara Konstantin alu Themeli cântâ ndoauâ poemati kavafiani grâţeaşti şi armâneaşti. Tu treia parti, tu bitisitâ, ş-tu patra parti zburaşti ti Kavafis şi trâ traduţearea ţi u ari adrată: Spiru alu Fuchi. Cuvenda alu Spiru easti şi grâţeaşti şi armâneaşti.

Aduţim aminte că poetulu grec armânipsit di Spiru Fuch, Constantinos Kavafis bână 70 di an’i ( 1863-1933); faptu Alexandria tru Eghiptu, ama bănă şi tru Anglia. Poemulu reprezentativ a lu Kavafis easte vahi aţel di-tru 1911, “Ithaka”.

*************************************

Unâ hâbare sportivă, di luni 8 cirişar 2015.

Românca Simona Halep, di farâ armâneascâ, si menţâne pi loculu al treilea în clasamentul a ţilor ma bunile giucătoare di-tru circuitulu profesionistu feminin di tenis, în ciudia faptului că fu eliminată di-tru turulu al doilea la Roland Garros. Americanca Serena Williams, amintâtoarea a Openului a Franţâl’ei, conduţe detaşat în top, şi după ea urmeadză cehoaica Petra Kvitova, chiro tru care rusoaica Maria Şarapova dipuse pi pozitia a patra. Şi alte giucatoare din Romania si află tru top 100. Andreea Mitu feaţe un saltu remarcabil, di pi locul 100 pi 68, după agiumse tru faza a optimurilor la Roland Garros, aesta hiinda aţea ma buna clasare di-tru cariera a l’ei. Irina Begu si aflâ la ţea ma buna clasare, loculu 29, Alexandra Dulgheru si aflâ pi 60, iara Monica Niculescu, pi 61, după unâ alinare di şase poziţii.

(Mihai Pelin)

Audio –>