Agenda aromână

Un comunicat di la Ministerulu a Român’ilor di Pritutţido!

Hristu Steriu, 14.03.2018, 22:25

Maca la intrata a mesului marţu, tru dzâlile 2-3, doamna ministru trâ român’il’i di pritutţido, di-tru guvernul a li Românie, Natalia Intotero, feaţe ună vizită tru Ucraina viţină, tru dzâlile aeste 11-13 marţu, ministerulu feaţe şi unâ vizitâ, prin-tr-un membru di-tru conduţire, în Albania. Va lu spunim comunicatulu cu aestâ cale la fraţâl’I a noştri di-tru Albania.

“Vizita di lucru a secretarului di stat, Veaceslav Şaramet, tru Albania

Comunitatea di aromân’i din Republica Albania easte chestiune di prota importanţă/ ună prioritate pi aghenda a Ministerului trâ Românil’i di Pretutţido (MtrRP), şi tru aest sensu, Secretarulu de stat Veaceslav Şaramet feaţe tru dzâlile 11-13 marţu 2018 ună vizită de lucru în teritoriu. Agenda a demnitarului român avu tricute întrivideri cu reprezentanţâ a mediului asociativ, reprezentanţâ a Ministerului trâ Europa şi Afaceri Externe şi a Parlamentului din Albania.

Tru arada a întrevidearil’ei cu reprezentanţâl’i a Asociaţil’ei Culturală a Aromân’ilor din Albania, cu reprezentanţâ a Fundaţil’ei Culturală Aromână Nicolae Iorga” Saranda şi a Ligâl’ei a Aromân’ilor din Albania, secretarul de stat u spuse diznou, u xana-spuse importanţa multu mare ţi si da di cătră Guvernul a li Românie a comunităţâlor di român’i di pretutţido pri-tru crearea a unui minister casten/dedicat a luştui lucru, ţi s-aibă ca scupo ţânirea, dezvoltarea şi afirmarea a identitatil’ei a luştor. Discuţiile fapte cu mare câştigă şi atenţie si concentrară pi tema a Leadzilei nr. 96/2017 trâ apărarea/protecţia minorităţâlor naţionale tru Republica Albania, pri-tru care aromân’il’i aprucheară statutulu oficial di minoritate naţională. Reprezentanţâl’i a suţatilor prezentară activităţâle ţi li au faptă şi li fac şi, în contextu, demnitarulu român li spuse/ li tricu în revistă programile di finanţare a Ministerului trâ Românil’i di Pretutţido.

În continuarea vizitâlei di lucru secretarulu di stat avu ună adunare cu domnul Taulant Balla, vicepreşedintile a li Comisie trâ integrare europeană a Parlamentului albanez. Veaceslav Şaramet lu hiritisi/felicită trâ adoptarea a leadzil’ei pri-tru care aromân’il’i sunt recunoscuţ ca minoritate naţională, aţea ţi easte un amintatic trâ cultura română. Tutunăoară, aestua îşi spuse deşcl’iderea trâ un alâximintu de bune practiţ tru ţi mutreaşte integrarea a minorităţâlor. Un alt subiectu zburât fu aţel a acordurilor di colaborare/înfrăţâre, MtrRP hiinda coordonator a campanil’ei Centenar (sărbătoare di 100 di an’i) pri-tru înfrăţâri”, şi tru aestu sensu, parlamentarulu albanez îşi manifestăă/ îşi spuse interesulu şi vrearearea s-hibă materializate ahtări proiecte.

În contextul tru care u deţâne, România, Preşedinţil’ia la Consiliul a Uniunil’ei Europeană, în primulu semestru/proţâl’i şase meşi a anului 2019, şi în contextul a anului Centenar, adunarea cu domnul Etjen Xhafaj, deputy minister tru Ministerulu trâ Europa şi afaceri externe, şi mai ahoria pi aeste dauă teme şi pe modulu/turlia tru care aestea au ligătură cu arămân’il’i din Albania. Aşi, em demnitarulu român, em aţel albanez, îşi exprimară/spusiră vrearea tra să ţână trâ ninte un dialog susţânut în beneficial/hâirea a daulor comunităţ.

Aghenda a adunărilor ţi li avu secretarulu di stat si duse ninte cu reprezentanţâ a comunităţâlor di arămăn’i din hoarile/localităţâle Divjaka şi Korcea.”

********************

Mira, destinulu vru ca pri-tru cutremburulu di-tru anulu 1977, di Bucureşti, dzuua a treaţiril’ei tru eternitatea a nimuriorului a li schenâ româneascâ di teatru, actorulu Toma Caragiu să hiba comemoratâ tru mesulu marţu. Aestâ eara dzuua di 4 marţu, anulu 1977. Ama, şi sora lui Matilda, academicianulu, singura pânâ tora ică prota mul’iare academician di farâ arâmâneascâ tru România, Matilda Caragiu Marioţeanu fu l’irtatâ di Dumidză tut tru mesulu marţu, pi 11 (tru anulu 2009), decalaj di unâ siptămănă, faţă di 4 marţu (di-tru anulu 1977). La tut aţea distanţă di dzuua di comemorare a lu Toma, la unâ siptâmânâ, ama dzuua alantă dicât Matilda, si asţease di-tru bană sora mai m’ică, Geta Caragiu-Gheorghiţă.

Anunţul a dispariţil’ei a li Geta Caragiu fu făcut de Societatea di Cultură Macedo-Română, prin intermediul unui mesaj postat pe Facebook. Mai m’ică di treil’i fraţ, sculptoriţa Geta Caragiu eara faptâ tru 1929, tru eidiul mes cu fratile Toma tru augustu, şi bână 89 di an’i. Fraţâl’i a l’ei bânară mai puţân, Toma 52 di an’i (1925- 1977), şi Matilda, 82 (1927-2009). Geta Caragiu eara professor di sculpturâ la Institutulu di Arte Plastiţe “Nicolae Grigorescu”, di Bucureşti. Mâsturil’ia tru arta a tâl’iaril’ei şi sâparil’ei tru cheatrâ Geta Caragiu u transmise/u tricu la studenţâl’i a l’ei, tora sculptori avdzâţ, Aurel Vlad, Adrian Ioniţă, Ion Mândrescu, Gheorghe Zarnescu, Liviu Brezeanu.

Geta Caragiu, singură sau deadun cu nicuchirulu, cu soţulu a l’ei di curună, adră un numir mare di lucrări di referinţă tru domeniul a sculpurâl’ei di for public: Statuia ecvestră (pi cal) a lu Mihai Viteazulu/Gionile, di Oradea, amplasată tru 1994 tru Piaţa Unirii, di Oradea; Bustul a lu Grigore Antipa, statuie/aghalmă inaugurată tru 1995, tru Municipiul Tulcea sau statuia a istoricului Vasile Pârvan, amplasată dinintea a Muzeului Judeţean di Istorie, di Bacău — toate adrare împreună cu sculptorulu Alexandru Gheorghiţă, siţulu a l’ei di curună. Tutunâoară Geta Caragiu adră şi bustul di brondzu a lu Toma Caragiu, dizvălit la Ploieşti pi 15 noiembrie 2000, anulu cându actorulu vrea sâ facă împlin’i/ vrea sâ-mplinea 75 di an’i.

************************

Expoziţie a Muzeulu a Horiatului Român. Cunoscută trâ colaborarea a l’ei la proiecte arămăneşti deadun cu Muzeulu a Ţăranului/ Horiatulu Român, Georgiana Vlahbei, nâ informeadzâ că si ncl’ise/ si bitisi ună expoziţie organizată un mes şi giumitate tru aestu locaş di cultură. Easte zborulu di Expoziţia proiectului european CU TENDA care si ncl’ise dumânică, 11 martie! Aduţim aminte că după ţi la MTR fu director unâ arămână după un di părinţâ, l’irtata Irina Nicolau-Şafarica, tora director interimar easre artista plastică, arămănă, Lila Passima.

Georgiana Vlahbei nâ inromeadză şi dzâţe

Di-tru aprier, apărn’im itinerarea a paramithilor cu aromâni în Balcan’i. Primulu câsâbă pi traseu — easte Plovdiv, Bulgaria.

Expoziţia “di iarnă”, să-l’i dzâţim, a cure numă fu şi easte Cu Tenta, fu dişcl’isă di la 26 gh’inar- 11 marţu la Muzeulu a Taranului Român.

*****************

Di la Muzeulu a Ţăranului Român, treaţim cu ună hâbare la SCMR, Suţata di Cultură Macedo-Română, ică la preşedintile a l’ei, actorulu şi reghizorulu Ion Caramitru, care tutnâoară easte şi directora a Teatruloui Naţional Bucureşti. Ion Caramitru feaţe anulu aestu 76 di an’i di bană, pi care l’i împlini pi 9 marţu. Dzuua a lui di aniversare lu aflăă anulu aestu la Timişoara, iu si fac pregătiri/îndridzeri trâ anulu 2021, cându câsâbălu Timişoara va hibă Capitală Culturală Europeană. Ion Caramitru fu cl’imat/invitat să participă la aest evenimentu di aform’ia că are ună experienţă di succes tru declararea a câsâbălui Sibiu dreptu Capitală Culturală Europeană.