Agenda aromână – Retrospectiva 2017 partea III

Duţim ninte retrospectiva anului ţi tricu, unâ mutritâ nâpoi piste evenimentile anului 2017, cu a treia parte a liştei retrospectivă.

Hristu Steriu, 17.01.2018, 21:45

2-24 sept — Are loc la Bucureşti Festivalul internaţional “George Enescu”, di muzică clasică, ediţia XXIII. Ediţia 2017 a Festivalului aduţe dinintea publicului peste 3.000 di aţel’i mai apreciaţâl’i artişti xeni şi români, în circa 125 de evenimente. Programulu include nume de primă mărime ale muzică clasice, unele în premieră în Festival, 37 de lucrări de George Enescu, ama şi muzică contemporană.

9 aghiazmaciune — lu l’irtă dumnidză pi Hristu Mular, la 66 di an’i (eara faptu, Cruşuva, tru 1955). Eara di formaţie muzicolog. Dupa cum nâ informa Santa Gica, di Scopia, Hristu Mular eara “muzicolog, ghitaristu, autor, pedagog, etnografistu, organizator … armãnlu Hristu al Mularǔ !

[…[

Studiili di gitarã li featsi Saraevo (Bosnia) la profesorlu V. Andre.

Ãl cãnãscui — spunea Santa Gica – la. 1993 cãndu lucram la Redactsia Armãneascã la Televizia Machiduneascã – Scopia, cãndu vini di nã vizitã deadun cu un nipot alui, ficiricǔ di 12 di any. Lu adusi Toda al Proya (Toshe Proeschi) cari atumtsea, deadun cu Pero al Pare shi Meni al Maya ãl cãntarã canticlu “ Sh ira noapti, sh avea lunã”.

Hristu al Mularǔ fu protlu dascal al Toshe Proeschi.

Bana tutã lucra tu domeniulu-a muzicãlyei.”

10 aghiazmăciune — ună pareie di teatru amator di la Suţata armânească di Veria, susţâne la Bucureşti spectacolul di comedie “Cuscra peirvoliată” în memoria a li autoare care scrise piesa, Zoe Papazisi-Papateodoru, tricuta tru eta alantă nu di multu, la arhiusita a mesului mai. Armân’il’i di Veria avea vinită în România cl’imaţ la manifestarea Dzâilie a Culturâl’ei Armânească, di Constanţa, iu susţânură un specatocl cu tut aţea piesă, cu unâ dzuă ninte.

25 aghiazmăciune — si disfaţe program di emisiun’i pi armâneaşte, un singur interval orar, unâ dzuuă pi siptămână, la televiziunea din Albania.

26 aghiazmăciune — se dişcl’ide la Muzeulu a Municipiului Bucureşti, ciclul di manifestări “Destin, miră, de aromân”, la care Maria Cica are ca invitaţ diferite personalitaţ di orighine armânească. Tema a evenimentului fu “Aromân’il’i în medicina românească”, invitatulu a searâl’ei fu profersorulu doctor Gheorghe Peltecu, Managerulu a spitalului “Filantropia”, specializat tru lângori ghinecologhiţe şi în obsterică.

27 aghiazmăciune – Simona Halep născută la Constanţa, pe 27 aghiazmăciune 1991, este la a 26-a aniversare. Numirulu 2 WTA, di fară armânească, amintă 15 turnee di tenis şi 19 milioane di dolari.

13 oct – Parlamentul di la Tirana voteadză Leadzea a minorităţâlor, în care aţeale 8 comunităţ etniţe din Albania, amiintă statut de minoritate naţională, faţă di vecl’iul statut di minoritae etnică şi lingvistică. Si recunoaşte aşi minoritatea culturală aromânească.

23 oct – prima victorie a Simonâl’ei Halep din poziţia nr 1 a clasamentului WTA, loc pi care dupa punctajulu acumulat avea agiumtă di ună siptamână ninte, la giumitatea a sâmedrului. Aduţim aminte primele 3 locuri: 1. Simona Halep (România) 6.175 de puncte; 2. Garbine Muguruza (Spania) 6.135; 3. Karolina Pliskova (Cehia) 5.605;…

28 oct — Simpozion la Teatrul Naţional Bucureşti, a cure director, Ion Caramitru, easte şi preşedintele a li Societate de Cultura Macedo-română. Simpozionulu, ţânut la 2 siptămâni de la data a li recunoaştire, tru Albania, a comunitatil’ei armânească în calitate de minoritate naţională, fu ună o prezentare actualizată cu ţeale mai nalile cercetari lingvistiţe asupra dialectelor de la sudulu a Dunăril’ei a limbâl’ei română, aromân, meglenoromân şi istroromân. Fu discutată “Unitatea etnică şi lingvistică” a aromân’ilor, meglenoromân’ilor şi istroromân’ilor, cu român’il’i de la nordul a li Dunăre. Fu prezentată şi comunitatea istorică a vlahilor, şi el’i de la sudulu a li Dunăre ca zburâtori a dialectului daco-român. Are participată şi doamna ministru trâ român’il’i de pritutţido Andreea Pastârnac şi are prezentată proiectele a ministerului a Român’ilor di Pretutţido în sensul a liştei unitate etnicăe şi lingvistică.

05 brumar — Dzuua a Ascultătorului la RRI

10 brumar — si dişcl’ide la Muzeulu a Ţăranului (Horiatului) Român expoziţia “Cu tenda”, “concepută sum forma a unui eseu vizual”, şi poate să hibă vizitată până la 10 februari 2018.

12 brumar — conferinţă la TNB, susţânută di Răzvan Voncu, di la Universtiatea di Bucureşti, pricum şi publicistu, dispri 3 poeţ di orighine aromână, cu numa: “Trei aromân’i: Bolintineanu, Anghel, Vinea”.

La giumitatea a mesului, RRI lanseadză tradiţionala anchetă di opinie tru arada a ascultătorilor, trâ desemnare “Omulu a anului la RRI”. Pi timel’ilu a opiniilor sau opţiunilor vinite di dumnil’ile a voastre, la 1 gh’inar 2018, RRI anunţa ca “Omulu a anului” pi Simona Halep, agiumtă pi loculu 1 mondial ninca di-tru partea a daua a mesului sumedru.

23 brumar – artistul plastic Mihai Tugearu easte invitat la Suţata culturalâ armânească, di Bucureşti, la aniversarea di 65 di an’i.

28 brumar — lansare CD cu cântiţe armâneşti la magazinulu “Muzica” di Bucureşti, scos di “Elena di vreare”, cu numa unui altu CD scos ma di multu cu numa “Di vreare” (cântiţe di vreare). Easte zboulu di cunuscuta cantâtoare di Tulcea, Corina Elena Badea.

Totunăoară, tru Ghirmânie cunuscuta poetâ Kira Manţu scoate unâ carte trâ ficiuriţ, cu numa “Curnicea”. Cartea si alinci tu editura “Pop Verlag”, Ludwigsburg, Ghirmânii. Hărgile trâ tipusire li “Sutsata Armânjiloru ditu Ghirmânii”. “Curnicea” easte una carte cu 12 paramithe, ca unâ tulie di dodecalog a poetâl’ei Kira Manţu, tra s-faţim un comparaţie cu dodecalogulu lingvistic a li Matilda Caragiu-Marioţeanu.

5 andreu — moartea a ultimului vâsil’e a li Românie, Mihai de Hohenzollern — Sigmaringen, la 96 di an’i, la reşedinţa a lui din Elveţia. Vasil’elu Mihai, pri-tru arestarea a mareşalului Ion Antonescu, ţi eara caplu a li armatâ şi u avea dusă ascherea tru alinţa cu Ghirmânia nazistă, arestare ţi si feaţe la 23 augustu, la câftarea a puterilor aliate dinintea a agresiunil’ei faschistă şi ţi mutrea s-u slâghească poziţia a li Ghirmânie a lu Hitler, agiută la şcurtarea cu 6 meşi a doilui polim mondial.Tru anulu 1947, naua conduţire comunistă a li vâsilie, u aboleaşte monarhia şi vâsil’elu easte aşi forţa sa alasă scamnulu di vâsil’e şi aestâ turlie s-fugă din ţară.

10 andreu — Simona Halep asistă la primulu meci bitisit remiză, a echipâl’ei di hochei, formată di fitiţe cu vârsta întă 5 şi 10 an’i, pi care u sponsorizeadză şi care îl’i poartă numa, echipa “Simona Halep”.

12 andreu — La Muzeulu a municipiului Bucureşti la “Destin, miră, de aromân”, Maria Cica lu are ca invitat pi Iota Trantu, viticvultor şi om di afaceri, di Constanţa. Eara prezentu şi bunulu a lui soţ di cându eara m’iţ, di la şcoala elementară, şi lu prezentă şi el tru ndauă zboară, Steriu Halep, tatâ-su a li Simona, soaţă şi ea la şcoală, cu feata a lu Iota Trantu, Daniela.

13 andreu – Simona Halep fu invitată la Suţata Culturală armânească, di Bucureşti, pri-tru CTARM (Consiliul a Tinirilor Armani). Oaspita fu câlisitâ sâ zburască di performanţile a l’ei. Ea vine deadun cu mamă-sa, Tania, Sltana Halep. Fură mediatori Alexandru Gica şi Flori Costea. Feata a lu Iota Trandu, Daniela Trantu, fu colegă di bancă la şcoala generala cu Simona. “Numirulu 1 WTA” dzâse că ambiţia u moşteni di la mă-sa, iar forma fizică di la tatâ-su., sportive şi el cându eara tinir, la fotbal. Idolulu a li Simonâ fu şi easte Gică Hagi. Simona răspunse la mai multe întribări, şi unâ fitică u ntribă di care l’i-u frică în tenis (ună fitică), ea dzâse că di cană, ama cu tute aeste adapse ca liu frica di Serena Williams.