Carnet

Tu ahurhita a meslui marţu, dramaturgul Matei Vişniec vini ti ândauă dzâli tu Românie, ta s-participă la Ună seară a zboarălor di vreari”, cu itia a Dzuuăl’ei Internaţională a Mul’earil’ei. Cu aestă ispeti zburâm cu Matei Vişniec ti mul’eri şi rollu a lor tu societate, cum şi tu bana a lui: Câţe escu vinit ti 8 di Marţu Bucureşti, voi sa spun dupu minduita a mea aestă Dzuuă Internaţională a Mul’earil’ei.Lipsea s-hibă sărbăturisită cafi dzuuă căţe rollu pi cari lu- au mul’erli tu bana a noastră, a bărbaţlor, cum şi tu bana ali societati easti di multi ori minimalizat. Vrea s-eara ghini ca, tu aestu chiro di democratizari, cându mul’earea ari un rol tut ma mari, s- lucreadză la measa di lucru a yinitorlui ma multu mul’earea. Mini, ca artisu, daima fui influenţat ti ghini şi inspirat di mul’eri. Mul’erli au avută un rol extraordinar tu bana a mea, ahurhinda cu dada, cari eara dascală şi cari ân’i băgă tu mână cărţă importanti, şi cari mi purtă cu angătan di mână tu lumea ali literatură, ali ficţiune, a artăl’ei, a sensibilitatil’ei, dapoia cu sora mea, mul’earea a mea, cu fitica a mea, alti thiseri di ghen sentimental ţi le-am avută… Mul’erli au avută un rol importantu tu bana a mea, mi-au inspirată, mi-au cârtită, n’-au agiutată”.

Su Yan (苏燕), 27.09.2012, 18:21

Ună di nai ma nalili cărţă a scriitorlui Matei Vişniec lansati tu Românie easti “Cărţă di vreari câtâ ună prinţesă chineză”, tipusită la Editura Humanitas şi u scoati tu migdani mirachea a lui ma nauă ti literatura erotică. Işişi autorlu pricunoaşti că tâş dupu ţi umplu 45 di an’i ahurhi s-aibă mirachi ti aestă turlie di literatură: Cărţă di vreari câtâ ună prinţesă chineză” easti ună carti di maturitati amânată, ună carti pi cari u scoş anlu aestu la Editura Humanitas şi pi cari u am scriată aoa şi doi-trei an’i. Easti ună reflecţie ti ligătura anamisa di bărbat-mul’eare-vreare, ţi easti aţea tandreţe (dizn’irdari), ţi rol filosofic ari aestă tu bana ali uminitati. Cărţăli suntu cătră ună prinţesă chineză” căţe prindi s-aibă ună enigmă tu cafi un di aesti titluri. Aţel’i cari ghivăsescu cartea până tu bitisită află şi apandisea. Tu aestu momentu, China easti un mistiryiu, easti ună mari cultură tu idyiul chiro, pi ninga mistiryiulu ţi lu reprezintă ea di punctu di videari icunomic, social, politic, easti ună mari cultură şi ari ună mari adeti a erotismului tu China. Dimi, ari multi itii ti cari am ufilisită aestăă numă, di prinţesă chineză” şi aţel’i cari va u ghivăsească cartea, vă sânveaţă ş-ma multi”.

Protlu spectacol adrat dupa aestu bair di confesiun’i ali imaghinarlui intim fu prezentat tu 2009 la Festivallu a Teatrului Kazi di Tokyo şi poartă simnătura a actorlui francez Olivier Comte. Prota lectură publică tu limba română s-feaţi tu 2011 la Festivallu Internaţional di Teatru di Sibiu şi u feati actorlu Ciprian Scurtea.

Textili dit Cărţă di vreari câtâ ună prinţesă chineză” suntu ună alternativă la ună literatură erotică vulgară diprimansus cari si scrii tu aestu momentu, dzâţi Matei Vişniec: Vulgaritatea agiunsi ahântu banală, că aproapea nu mata nă nivriseaşti, câţe him anâpâdiţ di ea, bânăm tu ea. Nu easti normal, prindi s-tânem cheptu contra ali vulgaritati tu artă, tu literatură, maxus tu literatura erotică. Vulgaritatea easti ună voahă a unui modernism ayun’isit, a unăl’ei modernizări cari nâ aspeală măduua. Ti exemplu, Sadi nu eara ahântu vulgar tu literatura a lui erotică, cum nâscânţă tiniri cari ângrâpsescu tora literatură erotică. Ună turlie, Marchizlu di Sade eara un revoluţionar cându ş-ăngrăpsea scria aţeali texti ţi agiumsiră clasiţi. Mi nivriseaşti ună turlie di vulgaritati a limbăl’ei română tu scrierli a nâscântor tiniri, cari caftă ună turlie di libirtati, ama u află tu vulgaritati, tu loc s-u află tu poezie ică tu invenţie”.

Tora ayon’ia, Matei Vişniec lu lansă patrulu roman, ângrâpsit pi limba română, ca tuti romanili a lui: Ari numa Mintireaja preventivă” şi easti inspirat dit mintăturli ţi li fac mediili di informari. Easti inspirat di turlia tu cari informaţia, tu aestu momentu, nâ la măduua, eastiinspirat dit manipularea prit informaţie. Tu aestu roman mini ân’i imaghinez ună catandise fictivă, ama cari poati să s-facă — easti zborlu ti ună agenţie imensă cari adară ună amirărie mediatică şi cari ahurheaşti s-lu spună yinitorlu. Ari ananghi di fânicadz, , drami ta s-poată s-armână pi lucru. Dimi, ândreadzi ficţiun’i ta s-poată s-armână pi lucru. Ţi va s-dzâcă că, tu yinitorl’i 10-15 an’i, uminitatea va s-bâneadză drami di cari au ananghi amirăriili mediatiţi ta s-armână tu bană. Nu him diparti di aestă fandazmă. Mini lu spun cazlu ca pi ună turlie di literatură science-fiction, ama suntu gâilipsit cându ved aestă aspărdzeari a sinurlor anamisa di realitati şi ficţiune, anamisa di informaţie şi manipulare”.

Protlu roman al Matei Vişniec apridus pi franceză cât u vidzu lun’ina a stampăl’ei. Easti zborlu ti Sindromlu di lâhtari tu Câsâbălu a Lun’in’ilor”, cari easti lansat dzâlili aesti la Salonea Internaţională di Carti di Paris. Anamisa di multili a lui călătorii şi participări la evenimenti, Matei Vişniec află chiro s-ângrâpsească: piesi di teatru pi franceză şi ţinţilu roman pi limba română, cu titlu Emburlu di ahurhiti di roman”.

Autor: Luana Pleşea

Apriduţearea: Irina Paris