Premiul Naţional di Poezie „Mihai Eminescu”

La puţân chiro după evenimentile di-tru andreu 1989, si năştea un premiu care vrea s-agiungâ un reper în lumea a poeziil’ei româneascâ di tora: Premiul Naţional di Poezie Mihai Eminescu” Botoşani. Ideea l’i aparţânu a poetului Gellu Dorian, născut şi el tru Botoşani. Cât di veacl’e eara ideea? Aflăm di la iniţiatorulu a l’ei, care dzâţe:

Luana Pleşea, 18.01.2014, 18:34

Demersurile arhiusirâ imediat după Revoluţie, tamam di-tru vaara a lu 1990, tru cirişar. Ştim multu ghine că tru cirişar 1989 si împlini un centenar di la moartea a lu Eminescu. Imediat după Revoluţie, tra lâxire formatulu aţilor adunări vârâ turlie festiviste şi mpline di len-turlii di lucre nu para la loculu a lor ligate di biografia şi bana a lu Mihai Eminescu, cu tute turliie di elogii false… Nâ minduim să lâxim aţist format şi să iniţiem la Botoşani, pri-tru primăria a municipiului, Premiul Naţional di Poezie Mihai Eminescu. Tâş tru marţu 1991, Consiliul Local, după ma multe discuţii, decise să da unâ Apofase pri-tru care fu iniţiat la Botoşani aestu premiu”.

Premiul Naţional di Poezie Mihai Eminescu” — Opera Omnia nu si da lişor şi nu a cure ţi s-hibâ, di aţea aform’ie şi reuşi să amintâ valoare de-a lungul a timpului. Unâ ispate easte şi mărturisirea a amintâtorului di anulu aestua, scriitorulu clujean Ion Mureşan, care îl consideră unâ leghitimaţie di acces tru clubulu di elită a poeziil’ei româneascâ, di aform’ia că aţel’i ma importanţâl’i poeţ di-tru ultimil’i 50 di an’i loarâ aţist premiu”. Poetulu Gellu Dorian, dispre turlia di acordare a premiului, dzâţe:

Nâ minduim di la arhiusitâ ca aţist premiu să hibâ dat a unui poet român contemporan tru banâ, trâ întreaga operă. Di aoaţe, şi sintagma Opera Omnia” la finalul a titlului a premiului. Tutunâoarâ, tra-s poatâ sâ hibâ leghitimat aţist premiu, minduim un juriu naţional, format din personalităţ marcante a li criticâ şi a istoril’ei literarâ, profesori universitari din patru chentre culturale a ţarâl’ei: Bucureşti, Iaşi, Cluj, Timişoara. Aşi, a vicepreşedintelui di atumţea a Uniunil’i a Scriitorilor, regretatulu, l’irtatlu di dumnidză Laurenţiu Ulici, l’i lo hare, l’i plăcu ideea, nâ susţânu şi formă un juriu care, de-a lungul a 10 an’i, cu ţinţe modificări, leghitimă aţist premiu, iara 10 poeţ loarâ, sum aestu juriu, lauril’i aţistui premiu. Criteriile furâ, prota oarâ, aţeale valoriţe. De-a lungul a unui an nâ minduim la unâ nominalizare a poeţilor laureaţ di-tru mulţamea di poeţ care au deja unâ operă încl’igată. Deci, faţim un sondaj prin diferite medii, di la aţeale soţiale, licee, şcol’uri, instituţii di cultură, redacţii di reviste, edituri… Proţâl’i dzaţe poeţ intră întru unâ evaluare a noastră şi Fundaţia Culturală Hyperion Botoşani si ocupă di aţist lucru. Ţinţe sau, ma nou, di doi an’i, şapte poeţ m’ergu dinintea a unui juriu care îşi mări, şi el, numirulu. Suntu şapte personalităţ care votează trâ desemnarea a laureatului. Deci, easte baia greu, caftâ asumarea a unei răspundire, di aform’ia că, di cuaver, are multe valori în poezia românească. Nu putem să li premiem tute. Avem recuperatâ deja 23 di nume importante — toţ suntu poeţ importanţâ a literaturâl’ei românâ contemporanâ”.

Anamisa di numile recuperate”, după cum s-are exprimatâ poetulu Gellu Dorian, de-a lungul a aproape un cirec di secol si aflâ: Gellu Naum, Ana Blandiana, Ştefan Augustin Doinaş, Dorin Tudoran, Ileana Mălăncioiu. Aesta di ma nâpoi, amintâtoare a premiului la a ţinţea ediţie, fu şi aţea care avu ideea a iniţiaril’ei a unui premiu trâ debut. Aşi, di-tru 1998, si da şi Premiul Naţional Mihai Eminescu” trâ Opera Prima, di care si ocupâ Memorialul Ipoteşti di la Botoşani. Printre laureaţâl’i a ţilor 16 ediţii di până tora si misurâ Doru Mareş, Liviu Georgescu, Răzvan Ţupa, Dan Sociu şi, anulu aestua, Ştefan Baghiu. În ligătură cu aţist premiu, nu dimultu, criticulu Mircea Martin si întriba, retoric: priste câţ an’i unulu di debutanţâl’i premiaţ până tora va sâ si toarnâla Botoşani tra sibâ încurunat cu Marile Premiu?”. Easte întribarea pi care l’i-u adresăm şi a iniţiatorului a Premiului Mihai Eminescu, poetulu Gellu Dorian, ţi dzâse: Fără di altâ, toţ poeţâl’i care obţânurâ aţist premiu trâ debut suntu întru unâ puternică afirmare. Unil’i di el’i au multe cărţâ publicate — easte cazulu, di exemplu, a lu Liviu Georgescu, laureatulu a ediţil’ei a treia. Ca dialithea, cu diaver, întribarea a domnului profesor Mircea Martin, care easte tru aestu juriu ninca di la prota ediţie, şi feaţirâ parte şi di-tru juriul di acordare a premiului di debut, easte justificată şi dzâţim noi că, în curundu, pi la ediţia a 20-a, va s` agiundzim poate şi la unâ nominalizare di aestâ turlie”.

Aduţim aminte că, la ediţia a 23-a, Premiul Naţional di Poezie Mihai Eminescu” — Opera Omnia fu dat a poetului Ion Mureşan, di cătră un juriu prezidat di academicianulu Nicolae Manolescu şi format din Mircea Martin, Cornel Ungureanu, Ion Pop, Alexandru Cistelecan, Mircea Diaconu şi Ioan Holban. Nominalizaţ, arada di Ion Mureşan, furâ şi scriitoril’i Mircea Cărtărescu, Liviu Ioan Stoiciu, Lucian Vasiliu, Constantin Abăluţă, Ovidiu Geraru şi Vasile Vlad. Premiul, în valoare di 20.000 di lei, ninca şi trofeulu furâ înmânate a lu Ion Mureşan în cadrul a unei gale specialâ organizatâ cu aform’ia a Dzâlilor Eminescu. Laureatulu apruiche, ca şi predecesoril’I a lui, titlul di cetăţean di onoare a municipiului Botoşani.

Ninca di la prima ediţie, Premiul Naţional di Poezie Mihai Eminescu” si da, anual, la 15 gh’inar, dată care marchează dzuua a naşteril’ei a poetului naţional Mihai Eminescu. Iara arhiusindalui di-tru 2011, 15 gh’inar easte şi data la care, pri-tru unâ leadze tru meslu andreu 2010, si sărbătoreaşte Dzuua a Culturâl’ei Naţionalâ.